Notatki
Chromatografia cienkowarstwowa, podobnie jak inne metody, pozwala na ilościowe i jakościowe oznaczanie badanych substancji. Metodę tę wykorzystuje się często do celów preparatywnych ze względu na lepsze efekty rozdziału w porównaniu z chromatografią bibułową. Na płytki szklane nakłada się warstwę sorbentu (żel krzemionkowy, tlenek glinu lub celuloza) i po naniesieniu badanej substancji chromatogram rozwija się metodą wstępującą, zstępującą lub krążkową. Im cieńsza jest warstwa sorbentu, tym krótszy jest czas rozdziału składników mieszaniny.
Celem ćwiczenia jest rozdzielenie barwników liści na płytkach pokrytych żelem krzemionkowym z domieszką gipsu.
Wykonanie:
1. Przygotowanie nośnika. Płytki szklane o wymiarach 2,3 x 7,5 cm odtłuścić etanolem. Odważyć w parowniczce 4 g żelu krzemionkowego G, dodać 8 cm3 wody i dokładnie rozetrzeć na jednolitą masę (porcja na 8 płytek). Nośnik rozprowadzić na płytce łyżeczką, a następnie przez szybkie przechylenie płytki na boki. Pozostawić płytki na bibule i po 15 min przenieść do suszarki o temperaturze 122°C (395 K) na 15 min.
2. Przygotowanie wyciągu z liści. Naważkę 1,5 g suchych liści szałwi rozetrzeć w moździerzu, przenieść do kolby stożkowej, dodać 25 cm3 rozpuszczalnika do ekstrakcji, wymieszać i pozostawić na 1 h. Ekstrakt przesączyć do suchej kolby.
3. Nanoszenie prób i rozwijanie chromatogramu. Za pomocą kapilary nanieść próbkę ekstraktu na płytkę w punkcie startowym. Nanosić kilkakrotnie i jednocześnie suszyć w strumieniu suchego powietrza tak, aby powstała plama miała zabarwienie intensywnie zielone, a średnicę nie większą niż 0,5 cm. Umieścić płytkę w komorze chromatograficznej z układem rozpuszczalników do chromatografii. Chromatogram rozwijać do momentu, aż czoło rozpuszczalnika znajdzie się w odległości ok. 0,5 cm od górnej krawędzi płytki. Suszyć w temperaturze pokojowej.
Odczynniki:
1) Żel krzemionkowy G (z 13% gipsu).
2) Liście szałwi (lub mięty pieprzowej).
3) Układ do ekstrakcji: eter naftowy: metanol: benzen (40 : 4,5 : 15) v/v.
4) Układ rozwijający: eter naftowy: etanol: benzen (40 : 4,5 : 15) v/v.
5) Etanol.