CCF20140328003

jjjijj

Sutek

Płuca

i śródpiersie

Cytologia kliniczna we współczesnej medycynie    \

kszonych, obwodowych węzłów chłonnych. Istotnym postępem w rozwój, cytologii aspiracyjnej było rozszerzenie wskazań do BAC przez zastosowa-' nie nowoczesnych technik wizualizacji, takich jak tomografia komputerowa czy ultrasonografia, jako metod monitorowania BAC niepalpacyjnych zmian szczególnie w narządach jamy brzusznej i klatki piersiowej (płuca, śródpiersie, wątroba, trzustka).

Zaletami BAC są możliwość szybkiego, praktycznie atraumatycznego pobrania materiału do oceny mikroskopowej oraz uzyskanie rozpoznania w razie potrzeby nawet w ciągu kilkudziesięciu minut, bez konieczności hospitalizacji pacjenta.

Ustalenie jednoznacznego rozpoznania nowotworu przed wykonaniem zabiegu operacyjnego stwarza możliwości istotnej, usprawnionej zmiany postępowania w wielu działach onkologii. W wielu przypadkach można zrezygnować z zabiegu operacyjnego, skrócić czas jego trwania lub też wdrożyć odpowiednie leczenie (np. chemio- lub radioterapię) bez konieczności wykonywania niekiedy obciążających zabiegów operacyjnych jak np. torakotomia lub laparotomia. Zabiegi takie wykonywane są niekiedy tylko w celu uzyskania materiału do oceny mikroskopowej przed podjęciem dalszego, niechirurgicznego leczenia.

Oto kilka przykładów zmian postępowania diagnostyczno-leczniczego wynikającego z wprowadzenia cytologii aspiracyjnej.

Ocena aspiratów cienkoigłowych pozwala na rozpoznanie raka sutka lub niektórych zmian łagodnych jak np. gruczolakowłókniaka. W przypadkach raków operacyjnych zbędne jest badanie śródoperacyjne, a tym samym można uprościć i skrócić czas trwania mastektomii. W przypadkach raków nieoperacyjnych można podjąć chemio- lub radioterapię. Materiał uzyskany drogą BAC może być wykorzystany do immunohisto-chemicznej oceny receptorów estrogenowych i progesteronowych.

Szerokie wprowadzenie mammografu przyczyniło się do wykrywania subklinicznych, niepalpacyjnych raków sutka. Ze zmian takich pod kontrolą stereomammografii można uzyskać aspiraty cienkoigłowe do oceny mikroskopowej i ustalić rozpoznanie nowotworu złośliwego przed planowanym zabiegiem operacyjnym. BAC jest bardzo dogodną metodą potwierdzania mikroskopowego przerzutów raka sutka do węzłów chłonnych czy też rozsiewu uogólnionego.

Rozwój cytologii klinicznej i wykorzystanie różnych rodzajów materiału do badania cytologicznego (np. plwocina, wymazy i popłuczyny oskrzelowe), a w szczególności BAC przyczyniły się wręcz do zrewolucjonizowania diagnostyki guzów płuc. Wykrycie drogą badania radiologicznego bezobjawowych, często dobrze odgraniczonych obwodowych guzóyy płuc (tzw. coin lesion) stanowiło istotny problem.w diagnostyce pulmonologicznej. W większości takich przypadków ocena mikroskopowa plwociny czy wymazów oskrzelowych nie pozwalała na uzyskanie odpowiedniego materiału, a tym samym na ustalenie właściwego rozpoznania. Wprowa-

12