CCF20140328000

I

I

f

Miejsce cytologii klinicznej we

I    _/1    ,    .    Włodzimierz

współczesnej diagnostyce medycznej Olszewski

i

I    Centrum Onkologii

i- Instytut im.

Marii Skłodowskiej - Curie

Znaczny postęp w wielu dziedzinach medycyny polegający m. m. na warszawa wprowadzeniu nowoczesnych technik wizualizacji (tomografia komputero-|    wa, ultrasonografia) czy też na rozwoju immunologii nie zmienił faktu, że w

diagnostyce onkologicznej nadal decydujące znaczenie ma ocena pato-morfologiczną w mikroskopie świetlnym i standardowe techniki barwienia preparatów (np. hematoksyliną i eozyną). Patomorfologię tradycyjnie dzielimy na badanie makroskopowe (np. badanie pośmiertne) i mikroskopowe.

Uwzględniając technikę pobierania materiału, jego przygotowanie, jak też kryteria diagnostyczne, badanie mikroskopowe dzielimy na badanie histologiczne i cytologiczne.

* Cytologię, czy też ściślej cytologię kliniczną, można określić jako metodę oceny mikroskopowej komórek dla potrzeb diagnostyki i wynikających z tego wniosków terapeutycznych. W pojęciu obiegowym cytologia kliniczna, czy też cytodiagnostyka rozumiana jest jako metoda wykrywania stanów przedrakowych lub nowotworów we wczesnych stadiach zaawansowania, gdy nie stwierdza się objawów klinicznych. Wykrycie takich zmian badaniem cytologicznym wymagało zawsze potwierdzenia tego rozpoznania badaniem histologicznym wycinka tkankowego. Postęp w cytologii klinicznej, m. in. opracowanie ścisłych mikroskopowych kryteriów diagnostycznych, pozwala obecnie w wielu działach cytologii klinicznej, ńa podejmowanie leczenia na podstawie rozpoznania cytologicznego, bez konieczności weryfikacji tego rozpoznania badaniem mikroskopowym wycinka tkankowego.

Materiał do oceny mikroskopowej mogą stanowić komórki samoistnie złuszczające się z powierzchni tkanek (cytologia złuszczeniowa) lub też komórki pobrane z głębi guza lub tkanki (cytologia aspiracyjna)

Cytologia ginekologiczna: Spostrzeżenie Papanicolaou, że zmiany w Cytologia komórkach, a w szczególności w jądrach komórkowych wyprzedzają złuszczeniowa obraz kliniczny zmian nowotworowych i przednowotworowych szyjki macicy było podstawą wprowadzenia skriningu profilaktycznego.

DIAGN. LAB., 1996,32,7-14.

Badania cytologiczne wymazów z szyjki macicy stworzyły podstawę do poznania stanów przedrakowych, epidemiologii tych zmian, jak też patogenezy i historii naturalnej raka płaskonabłonkowego szyjki macicy. Wnioski wysunięte z tych badań pozwoliły na wprowadzenie właściwego modelu profilaktycznych badań skriningowyćh. Model ten polega na ustaleniu sposobu pobierania materiału, częstotliwości tych badań, wyodrębnieniu grup Zwiększonego ryzyka, jak też na ustaleniu postępowania w przypadkach cytologicznie stwierdzonych zmian patologicznych. Szerokie wprowadzenie profilaktycznych badań cytologicznych wymazów z szyjki macicy przyczy-

9

.