CCF20140328001

I

i

i

i

i

I

Cytologia kliniczna we współczesnej medycynie

niło się do znacznego zmniej szenia, aczkolwiek nie wyeliminowania, zachorowalności i umieralności na raka szyjki macicy.

Przez wiele lat sposobem porozumiewania się pomiędzy cytologiem a klinicystą była tzw. klasyfikacja Papanicolaou polegająca na określaniu w ' stopniach lub grupach (od I do V) stwierdzonego obrazu mikroskopowego.

W dużym uproszczeniu można przypomnieć, że w klasyfikacji tej grupa I oznaczała, że w rozmazach stwierdzano wyłącznie prawidłowe komórki nabłonka tarczy i kanału szyjki macicy. Grupą II określano rozmazy, których skład komórkowy odpowiadał różnego rodzaju zmianom zapalnym, regeneracyjnym i proliferacyjnym, nie budzącym podejrzenia o rozrost nowotworowy. Stwierdzenie komórek mogących odpowiadać komórkom stanów przedrakowych było podstawą określenia rozmazu jako należącego do grupy ni. W przypadkach stwierdzenia pojedynczych komórek rakowych rozmaz zaliczano do grupy lY, a liczne komórki rakowe były podstawą zaliczenia preparatu do grupy V.

Postęp w zakresie badań nad patogenezą nowotworów, dokładne poznanie zmian patologicznych w szyjce macicy i korelacja cyto-histologiczna spowodowały, że klasyfikacja ta nie spełniała wymogów i w większości krajów zaniechano tego sposobu przedstawiania wyników. W 1988 roku zaproponowano, a w 1991 roku zmodyfikowano, nowy sposób przedstawiania rozpoznań cytologicznych określany mianem Systemu Bethesda. Głównymi założeniami tego systemu są: odstąpienie od numerycznego sposobu określania zmian, ocena jakości badanego rozmazu oraz wprowadzenie opisowych rozpoznań stwierdzanych zmian. Stwierdzone zmiany patologiczne powinny być scharakteryzowane w miarę możliwości terminologią używaną w histopatologii.    ■

W systemie Bethesda zwrócono uwagę na konieczność wyodrębnienia zmian morfologicznych będących wyrazem infekcji Wirusem HPV, jak też zalecono by zmiany przediiowotworowe dzielić tylko na dwie grupy. Grupy te w terminologii angielskojęzycznej określane są jako: Iow grade sąuamous intraepithelial lesion (Iow grade SIL ) i high grade sąuamous intraepithelial lesion (high grade SIL). W terminologii polskiej nie ma jeszcze szeroko przyjętej nazwy dla tej klasyfikacji zmian przedrakowych szyjki macicy. Zaproponowany w systemie Bethesda dwustopniowy podział zmian przedrakowych ma swoje istotne uzasadnienie praktyczne. W przypadkach zmian zaliczanych do Iow grade SIL nie ma konieczności pobierania wycinka do badania histopatologicznego. U pacjentek tych winno prowadzić się równolegle do stosowanego leczenia kontrolne badania cytologiczne. W razie stwierdzenia cytologicznie zmian typu high grade SIL, konieczne jest pobranie wycinka do badania histologicznego, |iby wykluczyć lub potwierdzić współistnienia bardziej zaawansowanych zmian nowotworowych, (np. rak we wczesnym stadium naciekania).

Stosowanie badań cytologicznych w odniesieniu do zmian patologicznych szyjki macicy jest najlepszym przykładem wykorzystania cytologii klinicznej jako metody skriningowej, a więc metody wykrywania zmian u osób u których nie stwierdza się objawów klinicznych.