cera dojrzała002

surowiec roślinny	typ preparatu	główny zakres działania	przydatność
algi	ekstrakt	a, b, c,	+++
aloes	ekstrakt	a, b, c	++ +
aralia	ekstrakt	b, c	+++
awokado	olej	a, b	+++
eleuterokok kolczasty	ekstrakt	b, c	++ +
kasztanowiec	ekstrakt	d	+++
kwiat lipy	ekstrakt	a, c	+
liść brzozy	ekstrakt	a, c	++
marchew	ekstrakt	b, c	++ +
migdałowiec	proteiny	a	++
migdałowiec	olej	a, b	++
miłorząb japoński	ekstrakt	a, d	+++
nagietek lekarski	ekstrakt	a, b, c	+
oczar wirginijski	ekstrakt	e	++
ogórek	sok	a, f	+
poziomka	sok	a, f	++
róża	ekstrakt	a, f	++
rumianek pospolity	ekstrakt	a, b	+
skrzyp polny	ekstrakt	d, e	+++
szałwia lekarska	ekstrakt	a, b	+
szyszki chmielu	ekstrakt	a, c, e	+++
truskawka (owoc)	sok	a,f	++
wiesiołek	olej	a, c	+++
zarodki pszenne	olej	a, b	+++
żeń-szeń	ekstrakt	a, b, c	+++

_chronnych i preparatów nawilżających, do najważniejszych należą składniki czynne regulujące procesy wzrostu i różnicowania się komórek oraz przyspieszające procesy odnowy tkankowej.

Alfa-hydroksykwasy

Do najpopulamieszych środków z tej grupy należą niewątpliwie alfa-hydroksykwasy, które poza silnym działaniem nawilżającym, wygładzającym i rozjaśniającym skórę mają również zdolność do stymulacji procesów wzrostu i odnowy naskórka. Aktywność ta jest niespecyficzna - w wyniku eksfoliacji wywołanej kwasem naskórek staje się cieńszy^ co dla odpowiednich komórek rozrodczych stanowi sygnał do przyspieszenia podziałów komórkowych. Lansowane przez niektórych producentów poglądy o stymulującym wpływie AHA na syntezę kolagenu nie znajdują potwierdzenia w poważnej literaturze naukowej. Ze względu na potencjalnie drażniące działanie alfa-hydroksykwasów, w rynkowych preparatach do cery dojrzalej coraz częściej stosuje się tzw. „lipofilowe AHA” o łagodniejszym działaniu i znacznie lepszym indeksie terapeutycznym.

Retinoidy

Ważną grupą substancji wpływających na wzrost i różnicowanie się naskórka i skóry właściwej są retinoidy. Grupa ta obejmuje kilka związków określanych ogólnie jako witamina A. Najważniejszym z nich jest retinol, czyli alkohol witaminy A, retinal, czyli aldehyd witaminy A oraz kwas witaminy A - kwas retinowy. Niedobór witaminy A u zwierząt doświadczalnych prowadzi do wystąpienia nadmiernego rogowacenia naskórka i metaplazji, czyli stanu przednowotworowego w obrębie błon śluzowych. Witamina A jest z tego powodu od lat wykorzystywana w dermatologii do pielęgnacji, a także Jęczenia skóry z nieprawidłowo przebiegającym .rogowaceniem naskórka - jednym z poważniejszych problemów cer dojrzałych. Kremy z wysoką zawartością witaminy A doskonale kontrolują te zaburzenia. Wygładzają naskórek i przyspieszają złuszczanie się, nie powodując przy tym zbytniego ścieńczenia naskórka, gdyż przede wszystkim spłycają warstwę zrogowaciałą, natomiast warstwy żywe, (głównie rozrodcza) stają się grubsze i w ich obrębie obserwuje się znaczne nasilenie podziałów komórkowych.

Kwas retinowy stosowany jest prawie wyłącznie w dermatologii i kosmetyce profesjonalnej. Jest to spowodowane wielokrotnie silniejszym działaniem kwasu w stosunku do innych pochodnych witaminy A. Ma on silny wpływ na tkankę łączną, co przy stosowaniu miejscowynfna skórę wyraża się bardzo korzystnymi przemianami^ w obrębie włókien kolagenowych i ęlastynowych, prowadzi do poprawy elastyczności i sprężystości skóry i wyraźnego spłycenia zmarszczek.

Witamina C

Innym środkiem o wyraźnym działaniu stymulującym syntezę kolagenu jest witamina C (kwas askorbinowy) będący również doskonałym inhibitorem wolnych rodników. Mechanizm działania witaminy C jest odmienny niż w przypadku kwasu witaminy A, jednak podobnie jak on, przy systematycznym stosowaniu, częściowo przywraca sprężystość i elastyczność i powoduje spłycenie zmarszczek. Że względu na złą wchłanialność w skórę stwarza poważne problemy przy formułowaniu receptur kosmetycznych. Obszerny artykuł o działaniu witaminy C na skórę ukazał się niedawno na łamach „Wiadomości” (nr 4/95).

Hydroksyprolina

Jednym z najbardziej interesujących czynników stymulujących syntezę kolagenu jest hydroksyprolina - aminokwas występujący w białkach fibrylamych skóry. Jako aktywny składnik kosmetyków pobudza w skórze właściwej syntezę szczególnie ważnej formy III kolagenu.

Hydroksyprolina nie działa bezpośrednio na skórę właściwą, lecz ' powoduje uwalnianie w komórkach naskórka wtórnych czynników (mediatorów), które jako naturalne dla naskórka cząstki łatwo przenikają przez barierę naskórkową. Po przedostaniu się do skóry właściwej mediatory te oddziałują na fibroblasty stymulując w nich wybiórczo syntezę kolagenu III. W rezultacie nie tylko wzrasta ilość kolagenu w skórze właściwej, lecz także następuje odbudowa prawidłowej struktury włókien podporowych skóry. Poprawia się tym samym napięcie, nawilżenie i elastyczność skóry oraz następuje spłycenie zmarszczek.

W oparciu o hydroksyprolinę opracowano preparat o nazwie ASC III (Amplifier of Synthesis of Collagen III). Jest toJtydroksyprolina zamknięta w specjalnych liposomach fosfolipidowych. Unikatowość preparatu polega m.in. na tym, że składnik czynny znajduje się wewnątrz zewnętrznej błonki liposomu, a nie w jego środku. AŚC III jest szeroko stosowanym składnikiem kremów i innych kosmetyków przeznaczonych dla cery dojrzalej.

Preparaty roślinne

Ważną rolę w pielęgnacji cery dojrzałej pełnią preparaty roślinne. Należą do nich zarówno rozmaite ekstrakty ziołowe, jak i wyodrębniane z roślin oleje. Preparaty te działają z reguły wielokierunkowo - nawilżają, poprawiają ukrwienię skóry, wykazują działanie promieniochronne, przeriwrodnikowe i stymulujące odnowę komórkową. Specyficzne działanie wykazują ekstrakty rośłinne powodujące zwiększenie napięcia skóry i w ten sposób doraźne wygładzenie zmarszczek. Zakres stosowania poszczególnych preparatów roślinnych w kosmetykach do cery dojrzałej obrazuje tabela:

Przydatność wybranych preparatów roślinnych w pielęgnacji cery dojrzałej

Zakres działania: a - nawilżające, b - ochronne, c - stymulujące, d - poprawiające ukrwienie, e - napinające,

f - poprawiające koloryt skóry.

22    WIADOMOŚCI DROGISTOWSKIE 311996