cywilneprawomalz2

324

XV!. Małżeńskie ustroje majątkowe

ustawowej. Należy tutaj zwrócić uwagę na art. 680¹ 2 k.c., zgodnie z którym ustanie wspólności ustawowej w czasie trwania małżeństwa nie pociąga za sobą ustania wspólności najmu lokalu. Jednakże sąd, stosując odpowiednie przepisy o zniesieniu wspólności majątkowej, może z ważnych powodów na żądanie jednego z małżonków znieść wspólność najmu lokalu.

Do majątku wspólnego należą przedmioty nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej, co nie musi się pokrywać z czasem trwania małżeństwa. W czasie trwania małżeństwa, w którym wspólność ustawowa nie obowiązuje, majątek wspólny nie powstaje. Do majątku wspólnego należą zarówno przedmioty majątkowe nabyte przez oboje małżonków, jak i przez jednego z nich. Dlatego też nie ma znaczenia w tej kwestii, czy stroną czynności prawnej są oboje małżonkowie, czy też jedno z nich. Dla przynależności określonych przedmiotów majątkowych do majątku wspólnego bćz znaczenia jest sposób ich nabycia. Nie ma znaczenia zatem, czy nabycie miało charakter konstytutywny czy też translatywny, pierwotny czy pochodny, czy nastąpiło ex lege czy na podstawie decyzji administracyjnej, orzeczenia sądu lub innego orzeczenia cywilnoprawnego. Do majątku wspólnego należą wszelkie dochody uzyskiwane przez małżonków z tego dochodu i bez znaczenia w tej mierze jest to, czy dochody te zostały uzyskane kosztem zmniejszenia lub utraty substancji majątkowej małżonków. Należy podkreślić, iż do majątku wspólnego należą dochody z majątków osobistych każdego z małżonków. Do majątku wspólnego wchodzi oczywiście tzw. czysty dochód z majątku osobistego każdego z małżonków (po odliczeniu np. obciążeń o charakterze publicznoprawnym). Zwraca tutaj uwagę unormowanie art. 31 § 2 pkt 3 k.r.o., zgodnie z którym do majątku wspólnego należą środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków. Wypada zauważyć, że tak powszechne prawo rzeczowe ograniczone, jakim jest spółdzielcze prawo do lokalu, przyznane w drodze przydziału jednemu z małżonków, stanowi przedmiot majątku wspólnego, chociażby wkład mieszkaniowy lub budowlany pochodził w całości lub części z majątku osobistego jednego lub obojga małżonków i został wpłacony przed powstaniem wspólności ustawowej.

Do majątku wspólnego małżonków należą wierzytelności nabyte w czasie wspólności ustawowej zarówno przez oboje małżonków, jak i przez jednego z nich, chyba że na podstawie przepisów szczególnych (art. 33 pkt 6 i 9 k.r.o.) nabyta wierzytelność stanowi majątek osobisty jednego z małżonków. W przypadku gdy obojgu małżonkom w czasie trwania wspólności ustawo-

M:

325

®Vl. Małżeńskie ustroje majątkowe

S-

wej przysługuje wspólne uprawnienie do nabycia w przyszłości prawa raa-Ijątkowego (ekspektatywa), to określone oczekiwanie prawne z tym związa-|.ne wchodzi w skład majątku wspólnego.

I Co stanowi majątek osobisty każdego z mat-I żonków?

Unormowanie z art. 33 k.r.o. wprowadziło istotne zmiany w zakresie poszerzenia majątków osobistych małżonków kosztem ich majątku wspólnego. W pkt 10 tego przepisu wprowadzono jako zasadę zaliczenie do majątku osobistego każdego z małżonków przedmiotów majątkowych nabytych za środki uzyskane w zamian za wszystkie składniki majątku osobistego (jest to tzw. surogacja pełna). Przedmioty majątkowe wymienione w art. 33 k.r.o. wchodzą w skład majątków osobistych małżonków z mocy samego prawa. Przedmioty majątkowe wchodzące do majątku osobistego jednego z małżonków w zakresie możliwości rozporządzania i władania nimi podlegają ogólnym zasadom prawa cywilnego. Zgodnie z art. 33 pkt 1 dla oceny przynależności określonych przedmiotów do majątku jednego z małżonków decydująca jest data ich nabycia przed powstaniem wspólności ustawowej, a nie przed zawarciem małżeństwa. Do majątku osobistego małżonków należą przedmioty nabyte przez jednego z nich w okresie rozdzielności majątkowej między małżonkami. Jeżeli spadkodawca lub darczyńca inaczej nie postanowił, to przedmioty nabyte w ten sposób przez jednego z małżonków wchodzą w skład majątku osobistego tego małżonka. Nabycie przedmiotów majątkowych przez dziedziczenie obejmuje zarówno dziedziczenie ustawowe, jak i testamentowe i nie ma tutaj znaczenia, że dziedziczący małżonek pokrył z majątku wspólnego długi spadkowe, albowiem wydatki poniesione przez niego z majątku wspólnego podlegają rozliczeniu z art, 45 k.r.o. Przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę mogą wejść do majątku wspólnego tylko wtedy, gdy spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowi. Wola spadkodawcy lub darczyńcy dokonania przysporzenia na rzecz majątku wspólnego może być wyrażana wprost albo wynikać z wykładni testamentu lub umowy darowizny (art. 65 k.c. w związku z art. 948 k.c.).

Prawa majątkowe wynikające ze współwłasności łącznej, należące do majątku osobistego jednego z małżonków (majątek wspólników spółki cywil-