dla Uli 2

5. Związki wielofunkcyjne

h2n-ch-cooh I	H0N—CH — COOH |	h2n-ch-cooh	RN-CH-COOH	H2N-CH — COOH
I H	CR	X -o	| CK	I CH —CH.
		/ \	|	|
		CR CR	CH	CH,
			/ \	I
			CH, CH,	CR
glicyna (Gly)	alanina (Ala) ,	walina (Val)	j leucyna (Leu)	izoleucyna (Ile)

H2N—'CH —COOH I i	RN —CH —COOH	RN —CH —COOH ' 1	RN-CH-COOH 1 |	RN-CH-COOH
i CR-OH J I	| CR—SH ...............	1 CH / \ CR OH	1 CR 1 CH-S-CR	1 CR-COOH
seryna (Ser)	cysteina (Cys)	treonina (Thr)	metionina (Met)	kwas asparaginowy (Asp)

RN-CH-COOH 1	RN-CH-COOH	RN-CH-COOH	RN-CH-COOH	RN-CH-COOH |
H,	uf -o-	i" -O-	CH-CONR	CR |
1 CR-COOH	i" -o-	i CH,		CR-CONR
	CR	ę^H, NH 1 // NH-C \ NR ^1
	CR— NR
kwas glutaminowy (Glu)	lizyna (Lys)	arginina (Arg)	asparagina (Asn)	glutamina (Gin)

^R^COOH	RN-CH-COOH	RN-CH-COOH	RN-CH-COOH	RN-CH-COOH
	. CR	1 CR	CR	1 CR
1 H	6	0 OH	<n>	N^
......... 1		11
prolina (Pro)	^1 fenyloalanina (Phe)	tyrozyna (Tyr)	tryptofan (Trp)	histydyna (His)

Ryc. 5.18. Wzory i nazwy aminokwasów białkowych

Analizując strukturę podstawniku R, można podzielić aminokwasy na

następujące grupy:

a)    aminokwasy z alifatycznym łańcuchem bocznym, na przykład glicyna (Gly), alanina (Ala);

b)    aminokwasy mające alifatyczne łańcuchy boczne z grupą hydroksylową, na przykład seryna (Ser);

c)    aminokwasy mające aromatyczny łańcuch boczny, na przykład fenylo-alanina (Phe);

d)    aminokwasy mające zasadowe łańcuchy boczne, czyli łańcuchy boczne z grupą —NH₂, na przykład lizyna (Lys);

e)    aminokwasy mające kwasowe łańcuchy boczne, czyli łańcuchy boczne z grupą —COOH, na przykład kwas asparaginowy (Asp);

f)    aminokwasy mające siarkę w łańcuchu bocznym, na przykład cysteina (Cys).

242