DOBRZANSKI 024

Tabl. VI (cd.)

Tabl. VI (cd.)

Wykreślanie wielokątów foremnych

Przypadek 3 (rys. c):

Przebieg konstrukcji taki sam, jak w przypadku 1, z tą różnicą, że luk c zakreślamy promieniem r-Ri (warunek konieczny: r > (0\0z+R\-Ri)/2).

16. Wykreślanie łuku o promieniu r stycznego do dwóch przeci-nąjących się łuków a i b

19. Wpisywanie w okrąg wielokąta foremnego o n bokach (sposób ogólny)

Ze środka 0\ luku a zakreślamy promieniem Rt-r tuk c, a ze środka 02 luku b promieniem Ri+r luk cl, i z punktu A, w którym przecinają się luki c i d, zakreślamy promieniem r tuk e (warunek konieczny: r > (ChOr\-R\-Ri)/2).

17. Wykreślanie łuku stycznego do dwóch łuków a i b, gdy dany jest punkt styczności A na łuku a

Wykreślamy dwie wzajęmnie prostopadle średnice i przedłużamy je nieco poza okrąg. Następnie dzielimy średnicę poziomą na tyle równych odcinków a, ile boków ma mieć wielokąt (na rysunku na 7 odcinków), i na przedłużeniach średnic odkładamy po odcinku a, otrzymując punkty A i B. Wykreślamy odcinek AB i punkt C łączymy z końcem trzeciego odcinka a na średnicy poziomej, licząc od prawej strony ku lewej. Odcinek C-3 jest szukanym bokiem siedmiokąta foremnego.

Uwaga. Punkt C łączymy zawsze z końcem trzeciego odcinka, bez względu na ilość boków wielokąta.

Wykreślanie krzywych płaskich

Okrąg

Prowadzimy przez punkty O i i A prostą c i odkładamy na niej odcinek AB = Ri, następnie łączymy B z 02, wykreślamy syme-tralną dodcinka BOi i z punktu C’, w którym przecinają się proste c i d, zakreślamy promieniem r = CA tuk e.

20. Wykreślanie łuku okręgu o dużym (nieznanym) promieniu, gdy dana jest jego cięciwa AB i strzałka /

C    F 0

18. Wykreślanie dwóch łuków stycznych do siebie, z których każdy jest ponadto styczny do jednej z dwóch prostych równoległych

a i b

Łączymy punkty A i B, w których luki mają być styczne do prostych a i b i wystawiamy z punktów A i B prostopadle c i d. Następnie obieramy na odcinku AB dowolny punkt C, wykreślamy symetralne odcinków AC i CB i z punktów przecięcia D i E zakreślamy luki promieniami AD i BE luki g i h.

Wykreślamy prostokąt ACDE i boki AC oraz AE dzielimy na jednakową ilość części równych. Następnie punkt Z) łączymy z 1,2, ... a z punktu /' prowadzimy prostopadłą do D-l, z 2' prostopadłą do D-2 itd. Punkty przecięcia F, G,... są punktami wykreślanego łuku.

Ten sposób wykreślania tuku okręgu jest przydatny, gdy środek tuku wypada poza obrębem rysunku i gdy wobec tego nie można go wyznaczyć, aby tuk wykreślić cyrklem.

24