językiem polskim nie ułatwi nam komunikacji w sytuacji B i C, ponieważ w tych zdaniach użyto terminów intersubiektywnych, czyli takich, które są zrozumiałe tylko w specyficznym kręgu społecznym. Posługiwanie się takimi terminami ułatwia komunikację, sprawia, że nie mamy wątpliwości, o czym mówimy. Badacze edukacji, metodolodzy i studenci, którzy przeczytali ten lub podobny podręcznik będą rozumieli, co to znaczy operacjonallzować lub zbudować model Anova, ponieważ za tymi terminami kryją się konkretne znaczenia. Podobnie jest w przypadku języka hiszpańskiego. Ci, którzy się nim posługują, wiedzą, że solicitar znaczy prosić. Zagłębiając się w ten podręcznik, koniecznie musimy zacząć sobie przyswajać znaczenia języka metodologii, co oczywiście nie oznacza wyzbywania się znaczeń języka potocznego. Od tego momentu zaczniemy analizować czynności, które wykonuje osoba badająca świat edukacji. Analizie tej będzie towarzyszyć poznawanie języka metodologii, czyli tych terminów intersubiektywnych, dzięki którym będziemy mogli porozumiewać się ze społecznością badaczy takich nauk społecznych, jak socjologia, psychologia, pedagogika, ekonomia itd.
Zmienne
Sprawa jest prosta. Musimy nazwać to, co chcemy badać. Jeśli na przykład chcemy zobaczyć, czy oceny z matematyki na koniec semestru zależą od płci uczniów, to mamy - mówiąc językiem potocznym - do czynienia z dwoma zjawiskami: ocenami z matematyki i płcią uczniów. Cechą charakterystyczną tych zjawisk jest to, że można je traktować jako kryteria zróżnicowania uczniów. Otóż jedni są dziewczętami, a inni chłopcami, jedni otrzymali z matematyki jedynki, inni dwójki itd. Próbując najtrafniej nazwać te zjawiska,