str 096 097

nie wpływając na umocnienie sytuacji Polski wśród państw ościennych.

Warto tu wspomnieć, że na przełomie lat 1341/1342 nabyta została ziemia namysłowska. Włączenie jej do Polski odbyło się częściowo na podstawie zastawu, częściowo zbrojnie, gdyż gród Wołczyn wojska królewskie zajęły siłą. Na ziemi tej znajdowały się (poza wymienionym) jeszcze trzy inne punkty strategiczne: zamki w Namysłowie, Kluczborku i Byczynie.

Kolejnym ważnym nabytkiem były dwa zamki nad Notecią: Drezdenko i Santok. Powróciły one na mocy aktu zawartego w 1365 roku między feudalnymi ich właścicielami, panami von Osten, a królem Polski. Ich odzyskanie wydatnie wzmacniało północny odcinek granicy zachodniej.

Sukcesem politycznym o znaczeniu militarnym było też odzyskanie w 1368 roku obszarów między Drawą i Gwdą. Leżały tam takie ważne stałe punkty oporu, jak: Wałcz, Drahim i Czaplinek oraz Tuczno. Zdobycze te były bardzo ważne na wypadek przyszłych konfliktów zbrojnych zarówno z Marchią Brandenburską, jak i z Zakonem Krzyżackim. Wymienione obszary oddzielały ziemie państwa zakonnego od Nowej Marchii. Natychmiast też strona polska przystąpiła do umacniania zdobyczy.

Czytelnik może w tym miejscu postawić pytanie: jeżeli Kazimierz Wielki był tak doskonałym wodzem, to biorąc pod uwagę wzrasta-

jące przecież siły militarne państwa, powinien odzyskać Pomorze Gdańskie, Śląsk oraz Ziemię Lubuską. Tymczasem nic takiego nie nastąpiło. Król w swoim działaniu był ograniczony szeregiem obiektywnych czynników. Na pomoc zewnętrzną mógł liczyć tylko w niewielkim stopniu, była więc Polska zdana głownia na własne siły. Siły państwa w owym czasie nadal wzrastały. Dowodem na to mogło być chociażby odparcie najazdu Jana Luksemburskiego. Jednakże były one dalej zbyt słabe, aby uderzyć z powodzeniem na Zakon, próbować przyłączyć któreś z księstw Śląska czy upomnieć się o Lubusz.

Trzeba jednak podkreślić, że działalność królewska determinowana była naciskiem feuda-łów małopolskich, którzy w odróżnieniu od możnych wielkopolskich nic widzieli możliwości osiągania korzyści osobistych na zachodzie czy północy. Warto pamiętać, że Kazimierz właściwie przez całe swoje panowanie zmuszony. był do dokonywania wyboru między własnymi planami a istniejącymi w danej chwili realnymi możliwościami państwa. Dopiero gdy uwzględnimy wszystkie te czynniki, ocena króla będzie właściwa.

7 — Kazimierz Wielki (1310—1370)