DSCN8876

SI

Zapamiętywanie

Zapamiętywanie jest procesem, podczas którego informacje do nas docierające są kodowane w systemie nerwowym. W efekcie stają się częścią naszego doświadczenia indywidualnego. Istnieją pod postacią śladów pamięciowych (engramów).

Przede wszystkim zapamiętywać możemy informacje odebrane za pomocą zmysłów (analizatorów). Nazywamy wtedy to zapamiętywanie sensorycznym. Zapamiętujemy także własną aktywność psychiczną (zapamiętywanie myślowe).

Zapamiętywanie może nastąpić samorzutnie. Dzieje się tak, gdy nic jesteśmy nastawieni na zapamiętywanie. Gdy np. spostrzeżemy wypadek samochodowy, atrakcyjny towar na wystawie, miłe zwierzę, usłyszymy coś niezwykłego - zapamiętujemy te fakty.

Zapamiętanie może także być celowe, tzn. gdy z góry jesteśmy nastawieni na zapamiętanie określonych informacji. Tak dzieje się, gdy uczymy się do egzaminu, gdy staramy się zapamiętać numer telefonu lub smak wyjątkowo smacznej czekolady. Jeżeli zapamiętywanie zamierzone przybiera postać konsekwentnego i zorganizowanego działania, a jego efektem ma być odtworzenie zapamiętywanych informacji w przyszłości, mówimy o uczeniu się (Szewczuk, 1990).

O ile zapamiętywanie samorzutne czy zamierzone w prostej postaci dokonuje się samoistnie, o tyle uczenie się wymaga odpowiedniego zorganizowania tej czynności. Przede wszystkim w procesie uczenia się należy opanować sposób dawkowania materiału (dzielenie go na części w zależności od objętości i złożoności), rozłożenie uczenia się w czasie — od nieprzerwanego do dawkowanego okresowo.

Jeżeli objętość materiału przekracza możliwości opanowania go podczas jednorazowego posiedzenia, zachodzi konieczność nie tylko podzielenia go, ale także powtarzania.

Rolę powtarzania w uczeniu się trudno przecenić. Jest ono przeważnie niezbędne. Jednak konieczna liczba powtórzeń będzie zależna od wielu czynników (m. in. od umiejętności zapamiętywania, motywacji, sposobu uczenia się, rodzaju i wielkości materiału, długości przerw wypoczynkowych). Każdy z tych czynników działa często odmiennie u różnych osób. Jak na przykład wykazały badania eksperymentalne, optymalny czas przerwy pomiędzy kolejnymi próbami nauczenia się wiersza wahał się u różnych osób od 10 minut do 24 godzin z tym, że im trudniejszy jest materiał, tym wymaga on dłuższych przerw (Kurcz, 1975). Jeżeli jednak w przerwie wykonywać będziemy czynności podobne (np. uczyć się innego przedmiotu), pozytywny efekt przerwy może zostać zniesiony (materiały uczone wpływając jeden na drugi doprowadzą do obniżenia efektów uczenia się obu materiałów). Istotnym czynnikiem jest także rozłożenie materiału na odpowiednie