W wentylatorach osiowych jednostopniowych prędkości unoszenia końców łopatek nie przekraczają zwykle 130 mfe, co pozwala uzyskać spiętrzenie do 7000 (Pa). W celu uzyskania większych spiętrzeń konstruuje się maszyny wielostopniowe.
Typowy wentylator składa się z wirnika osiowego, przynajmniej jednej z kierownic, wlotu i dyfuzora. Oprócz tego wyróżniamy wentylatory śmigłowe, składające się tylko z wirnika o małym stosunku średnic. Małe i średnie wentylatory śmigłowe nazywamy ściennymi. Duże są stosowane w chłodniach kominowych. Średnice ich wirników mają ponad 10 m. Pracują w pionowym ustawieniu osi. W wentylatorach śmigłowych nie stosuje się jednakowego rozkładu obciążenia wzdłuż wysokości łopatki.
Wentylatory przeciwbieżne mają dwa wirniki wirujące w przeciwnych kierunkach, napędzane dwoma silnikami. Wytwarzają duże spiętrzenia przy niskim hałasie. Są to maszyny wielostopniowe. Na rysunku 7.7 zamieszczono schemat takiego wentylatora.
stopień I II
Rys. 7.7. Wentylator przeciwbieżny
Wyodrębnia się też grupę wentylatorów pozwalającą zmieniać kierunek przetłaczania gazu. Nazywa się je wentylatorami rewersyjnymi. Zmianę kierunku przepływu uzyskuje się dwoma metodami. Jedna polega na zmianie kątów na kąty ujemne bez zmiany kierunku obrotów. Drugi, lepszy sposób uzyskania rewersji wykorzystany jest w wentylatorze przeciwbieżnym. Polega na zmianie kątów łopatek obu wirników o kąt 180° i jednoczesnej zmianie obrotów. Uzyskuje się wówczas identyczne ■kłady wektorów jak w przepływie pierwotnym, z tym że przepływ zachodzi przeciwnie. Nieznaczne różnice w charakterystyce mogą wynikać z zamiany ról pomiędzy dyfuzorem i wlotem. Wentylatory rewersyjne znajdują zastosowanie w górnictwie, gdzie w przypadku pożaru żąda się szybkiego odwrócenia kierunku przepływu powietrza wentylacyjnego.
W maszynach przepływowych na skutek odchylenia absolutnej prędkości przepływu następuje przekazania energii do gazu. W wirnikach osiowych, ze względu na równość prędkości obwodowej na wlocie i wylocie wiaó-ca uj - = u — const, przyrost krętu uzyskuje się tylko na skutek zmniej
szenia prędkości względnej W2 i zwiększenia kąta łopatkowego u wylotu fe, w porównaniu z prędkością względną u wlotu |g| W palisadzie osiowej na rysunku 7.8(b) zaznaczono przyrost krętu na wylocie wynoszący c-iu- L* wlotu kręt ciu wynosi zero.
Rys. 7.6. Kinematyka wirnika a) - promieniowego i b) — osiowego
127