elementy kompozycji fotograficznej#

g o. co nas otacza. Fotografujemy jedynie wycinek otaczającej nas rzeczywistości.

Wycinek ten jest ograniczony najczęściej bokami prostokąta, zwa-nyml potocznie ramką obrazu. W tej ramce musimy umieścić nasz obraz, wszystkie jego elementy.

Gdybyśmy chcieli, moglibyśmy z różnych wycinków obrazu stworzyć wiele nowych, wycinkowych obrazów, przy czym każdy z nich miałby inny temat.

Innymi słowy, fotografując zakładamy takie lub inne formalne granice naszego obrazu. Zasadniczo granice te powinny być choćby w przybliżeniu określone w czasie fotografowania. Operowanie wycinkami zdjęcia. którego ramka jest przypadkowa, może być usprawiedliwione jedynie w wypadkach wyjątkowych. ^{1 2})

Nasz negatyw najczęściej jest nieco wydłużonym prostokątem lub kwadratem. Prostokąt ten może być oglądany w pozycji pionowej lub poziomej.

Jedna z pierwszych myśli. Jakie nasuwają się fotografowi w czasie dokonywania zdjęcia, dotyczy pionowego względnie poziomego układu kompozycji.³)

Decyzja, dotycząca układu pionowego względnie poziomego zależna jest prawie zawsze od fotografowanego motywu. Jeśli motyw jest wyższy niż szerszy stosujemy raczej układ pionowy, w wypadku odwrotnym — układ poziomy. Nie jest to jednak zasadą bez wyjątków. Motywu nie należy rozumieć tu jako jednego przedmiotu. Może to być układ szeregu przedmiotów i od tego układu zależny Jest układ zdjęcia.

Zasady powyższe są jedynie wytycznymi postępowania. Często układ kompozycyjny z różnych powodów im nic podlega.

Przyjęto, że krajobraz płaski, którego motywem głównym jest linia pozioma horyzontu, fotografujemy w układzie poziomym. Ten sam krajobraz sfotografowany pionowo będzie miał inny motyw: niebo, lub ziemię, w zależności od tego, czy horyzont będzie się znajdował u dołu, czy u góry pola obrazu. Horyzont ustępuje miejsca innemu tematowi, stając się elementem uzupełniającym.

A więc ramka obrazu, jej wielkość i kształt zależne są od warunków warsztatowych, techniki, ale w głównej mierze od motywu i tematu.

5 — Ułocnly 49

1

*) Zasadniczo istnienie ramki obrazu decyduje o Umieniu kompozycji elementów na jogo polu. Trzyklad: W numerze lutowym 1956 r. miesięcznika „Praca łwletlkowa" ukazał slą interesujący artykuł Włodzimierza Grlgorlewo pt. „Praca w zespole plastyków amatorów". Autor tego artykułu proponuje, aby w prostokącie, narysowanym na kartonie umieszczać kompozycyjnie szereg wyciętych figur geometrycznych. Artykuł ilustrowany Jest przykładem pola i omawianych figur. Gdy w redakcji starano

2

lg umlcScić te figury na polu prostokąta bez kompozycji, okazało sil ^w niemot U we. Wobec tego w Ilustracji omawiane figury pokazano peta polem prostokąta.

3

) Ntc dotyczy to rozmiarów kwadratowych negatywów, np. 6X6 cm lub 24 X24 mm. W tych wypadkach wycinek ustala sic w czaiło powiększenia pozytywu. Posiadacze aparatów tego typu powinni raczej decydować się z góry. czy zdjęcie ma być pio-nowo, czy poziome. Zmianę kwadratu na protlokęt uzyskuje się przez ścięcia dołu, góry lup boku kwadratu.