emocje2

Epizody emocjonalne

Są to stany afektywne trwające dłuższy czas, są wyraźnie skoncentrowane na określonych obiektach [więc nie są nastrojem], o wyraźnej fluktuacji natężenia. W trakcie epizodu emocjonalnego zmianie ulegać może sama emocja (przechodząc z jednej w drugą) oraz treść myśli i ocen sytuacji, jak również charakter gotowości do działania.

Sentymenty (postawy emocjonalne)

Są to dyspozycje do reagowania zbliżonymi emocjami na ten sam obiekt w różnych momentach. Duże zróżnicowanie interindywidualne. Większość sentymentów nabywana jest w wyniku wcześniejszych doświadczeń lub społecznego uczenia się (choć niektóre mogą mieć charakter wrodzony). Dyspozycje osobowościowe

To skłonności do nasilonego oceniania zdarzeń w sposób charakterystyczny dla różnych emocji (np. gniewność - skłonność do interpretacji nieprzyjemnych zdarzeń jako rezultatu cudzych zamierzonych działań; lęk jako cecha - skłonność do interpretowania nowych lub dwuznacznych sytuacji jako zagrażających).

RICHARD LAZARUS

Emocja jako stan odnosi się do przemijającej reakqi na specyficzne rodzaje warunków.

Emocja jako cecha odnosi się do pewnej skłonności do reagowania w szczególny sposób na pewien rodzaj warunków [porównaj Frijda]. Temperament jako cecha (grupa cech) lub pojęcie dyspozycyjne, na wzór cech osobowości, uwarunkowany zarówno dziedziczeniem, jak i doświadczeniami.

RUSSELL I FELDMAN BARRETT

Rdzenny afekt (core affect): obejmuje dwa podstawowe, dostępne świadomości procesy: przyjemności i aktywacji. Każdy z tych procesów ma strukturę dwubiegunową (przyjemność - nieprzyjemność, aktywacja - dezaktywacja). Rdzenny afekt zależy od wielu czynników (jak warunki atmosferyczne, rytmy dobowe, czynniki psychofizyczne) i jest ZAWSZE obecny.

Prototypowa emocja (prototypowe epizody emocjonalne) to złożony system, na który składają się ocena oraz zmiany psychofizjologiczne, afektywne, poznawcze, a także aspekt behawioralny i samokontrola. Prototypowe epizody emocjonalne odpowiadają poszczególnym kategoriom emocji, np. złość, strach, zazdrość. Mają zawsze swój przedmiot i związane są z dokonywanymi atrybucjami (np. co wywołało mój strach i jak mogę zareagować).

Nastrój to przedłużający się rdzenny afekt, który, w przeciwieństwie do emocji, nie wiąże się z żadnym obiektem lub wiąże się z quasi-obiektem, co oznacza, że trudno wskazać bezpośredni bodziec, który wywołał nasz nastrój.

Wg Russella nastrój cechują trzy specyficzne cechy:

1. powiązanie z rdzennym afektem |2. umiarkowany czas trwania 3. brak obiektu lub quasi-obiekt.

I '    I

Doświadczenie rdzennego afektu pozwala ocenić jak człowiek czuje się w danym momencie.

Jeżeli afekt trwa kilka minut, staje się nastrojem, jeżeli rozciąga rię w czasie, staje się postawą (uczuciem wobec obiektu).

Uczucie (feeling) można zdefiniować jako rozciągnięty w czasie rdzenny afekt, który w wyniku oceny poznawczej, jaką uruchomił, został powiązany z jakimś obiektem.

Nastrój można więc zdefiniować jako przemijający epizod uczuć i w tym sensie jest podobny tego aspektu emocji, który jest związany z subiektywnym —^^doświadczeniem. Jednak pojęcie nastroju jest szersze za kresowo niż ten aspe'1 emocji, gdyż odnosi się do wszystkich przejściowych stanów ‘!c?*ic»o»vych. ni« Mień tych które towarzysza specyficznym emocjom.

♦    Emocje są generalnie intensywnymi stanami; wiążą się'z dużym wydatkowaniem energii i wysokim pobudzeniem.

♦    Nastrój obejmuje także stany związane z dezaktywacją i niskim poziomem energii.

♦    Emocje wywołane są określonym bodźcem, są reakcja na ważne zdarzenia lub okoliczności.

♦    N3 nastrój silnie wpływają nie tylko zewnętrzne zdarzenia i doświadczenia, ale także różne wewnętrzne procesy.

♦    Badania potwierdzają cykliczne (dobowe) wzorce zmienności nastroju.

♦    Nie obserwuje się takiej cykliczności w odniesieniu do emocji.

♦    Emocja jest krótkotrwała - kilka sekund lub minut.

♦    Nastrój może trwać kilka godzin, a nawet dni.

♦    Nastrój odnosi się do wszystkich niespecyficznych stanów afektywnych w wersji bardziej umiarkowanej niż emocje.

♦    Nastrój wyrażany jest w terminach nie-emocjonalnych (aktywny, czujny, senny).

PRZYMIOTNIKOWA SKALA NASTROJU UMACL Geralda Matthewsa, A. Grahama Chamberlaina, Dylana M. Jonesa Adaptacja: Ewa Goryńska Pracownia Testów PTP Warszawa 2005

NASTRÓJ to doświadczenie afektywne o umiarkowanym czasie trwania (co najmniej kilka minut), niezwiązane z obiektem lub związane z quasi obiektem, obejmujące trzy wymiary rdzennego afektu: pobudzenie napięciowe, pobudzenie energetyczne i ton hedonistyczny.

PN - Pobudzenie napięciowe: lękotwórcze.

PE - Pobudzenie energetyczne: „energia do działania".

TH - Ton hedonistyczny: subiektywne odczucie przyjemności - nieprzyjemności.