Folder(2013 11 26)0004 JPEG

ys. 258. Cykl rozwojowy motylicy wątrobowej,    \\Zp- '    •

Motylica wątrobowa jest gatunkiem obojnaczym. Jej rozmnażanie płciowe jest zatem możliwe nawet w sytuacji, gdy w organizmie żywiciela ostatecznego znajduje się wyłącznie jeden osob nik, co zdarza się stosunkowo często. Dojrzała motylica składa jaja, które wraz z żółcią dost«i|.i się do przewodu pokarmowego żywiciela, a stamtąd wraz z kałem są usuwane na zewnątrz Ich dalszy rozwój wymaga środowiska wodnego. Po kilku tygodniach z zapłodnionego jaja wy dostaje się orzęsiona, ruchliwa larwa nazywana dziwadełkiem (miracidium). Przez pewien cz,■■■ pływa ona w wodzie, a po napotkaniu żywiciela pośredniego - ślimaka błotniarki moczarowej - wnika do jego ciała, rozpuszczając tkanki za pomocą wydzieliny specjalnego gruczołu. Na stępnie przekształca się w kolejną, tym razem nieruchliwą postać larwalną, czyli sporocystę która rozmnaża się partenogenetycznie, dając kolejne stadium larwalne - redie. Sporocysta pęka i ginie, a uwolnione redie, podobnie jak poprzednio sporocysta, rozmnażają się parteno-genetycznie. W rezultacie powstaje kolejne pokolenie larw, czyli cerkarie, Cerkarie wydostają się przez otwór w ciele redii na zewnątrz, a następnie opuszczają ciało ślimaka. Przez pewien czas pływają swobodnie w wodzie dzięki ruchom umięśnionego, niewielkiego ogonka. Po kil i ku godzinach osiadają na liściach roślin, tracą ogonek i wytwarzają ochronną otoczkę, przekształcając się w adoleskarię. Dostaje się ona do organizmu żywiciela ostatecznego wraz ze ¹ zjedzonymi roślinnami. W jego przewodzie pokarmowym otoczka adoleskarii ulęga rozpuszczeniu, a młodociana postać pasożyta przenika przez ścianę jelita, jamę brzuszną i miąższ wą troby do przewodów żółciowych. Tam po 3-4 miesiącach osiąga dojrzałość płciową i zaczyna sie rozmnażać

i In>t<>l>a wywołana inwazją tego pasożyta w organizmie ży-ym u *l.t ostatecznego nosi nazwę fascjolozy. U człowieka (jbj.iwia się m.in. obrzękiem wątroby, żółtaczką i anemią. U i i*lu zmniejszenia populacji motylicy wątrobowej na po-l.ii li i pastwiskach prowadzi się działania polegające na nisz-i .runi błotniarki moczarowej, m.in. zabiegi melioracyjne.

Rys. 259. Budowa morfologiczna przywry krwi.

na.

\\ |lrobie zwierząt trawożernych, m.in. owiec, bydła i koni,

.......pasożytować również motyliczka. W jej cyklu rozwo-

Pasożyty te zawsze występuje] parami. Samiec jest krótszy (około 7 cm długości), ale znacznie szerszy od samicy. Na brzusznej stronie jego ciała znajduje się głęboka bruzda, w której leży prawie dwukrotnie dłuższa, ale wąska samica.

|n\\ym występuje dwóch żywicieli pośrednich. Pierwszymi la niektóre ślimaki lądowe, drugimi <- mrówki. Zarażenie ży-PVi< i<*la ostatecznego następuje przez zjedzenie wraz z ro-Htlinnnscią drugiego żywiciela pośredniego, czyli mrówki, f iirobie psów, kotów, a także ludzi pasożytuje przywra ia |ej pierwszym żywicielem pośrednim jest ślimak za-I jii.-ebka, a drugim ryba (jałotka, jaź i inne ryby planktono-I fnne). Człowiek i zwierzęta, czyli żywiciele ostateczni, za-: i,i i|,| się przez zjedzenie surowego lub suszonego mięsa I |\h uwierającego larwy przywry kociej. Silna inwazja pa-I lo/yla (u człowieka liczba przywr może dochodzić do 75 I i\ > może zakończyć się śmiercią żywiciela.

/e względu na nietypową dla płazińców rozdzielnopłcio-I i r»i interesującym przedstawicielem przywr jest przyślą la wi (rys. 259). Jej żywicielami pośrednimi są niektó-M słodkowodne ślimaki;!^ żywicielem ostatecznym

i 'lowiek i niektóre małpy. tyl I rozwojowy przywry krwi. Zarażenie człowieka następuje w wodzie podczas prac I-i \ uprawie ryżu lub w czasie kąpieli. Larwy opuszczające ciało ślimaka przedostają się |,l" u ody, a następnie czynnie wnikają przez skórę do organizmu człowieka. Następnie V" ilmją z krwią do płuc i wątroby, gdzie rozwijają się i dojrzewają. Dojrzała płciowo [|m zywra krwi przemieszcza się do włosowatych naczyń żylnych narządów wydalniczych, [głownie pęcherza moczowego. Samice składają tam zapłodnione jaja zaopatrzone w kolec. Jaja przebijają ścianę pęcherza i dostają się do jego wnętrza, po czym zostają ¥vyd.ilonę wraz z moczem.

( lioioba wywołana inwazją pasożyta w organizmie żywiciela ostatecznego nosi nazwę (jk liistosomatozy. Uszkodzenie nerek, moczowodów i pęcherza moczowego powoduje " li .lany zapalne i liczne owrzodzenia, skutkiem czego jest m.in. krwiomocz., Schistoso-m.ilo/a rozprzestrzenia się wśród ludzi żyjących w klimacie równikowym i podzwrotni-lmu\m. Jej zwalczanie wymaga kompleksowych działań polegających na leczeniu cho-h< h, zwalczaniu żywicieli pośrednich i zabezpieczaniu zbiorników wodnych przed |,mice zyszczeniem odchodami. ¹

1

•Kimada: Tasiemce

IńMnnce są wyspecjalizowaną grupą płazińców przystosowaną do pasożytniczego trybu f\i u Ich ciało składa się zazwyczaj z główki, szyjki i członów. Główka spełnia funkcję lnu/,idu czepnego. Za jej pomocą tasiemiec przyczepia się do ściany przewodu pokarmowego żywiciela. Na główce znajdują się zwykle przyssawki, a u niektórych tasiemców