img025

probit

frakcji

przeżycia

^LD50    log D

Rsy. 2.4 Ilustracja sposobu określania ,.50%-owej dawki śmiertelnej” LDjo pewnej tmcizny z wykorzystaniem przekształcenia prbbitowego.

stężenia. Ponieważ frakcji p = 0,5 (czyli 50%) odpowiada probit równy 5, więc prosta równoległa do osi odciętych przechodząca przez punkt (0, 5) da na przecięciu z prostą regresji punkt, którego odcięta będzie właśnie logarytmem szukanej 50% — owej dawki śmiertelnej. Wartość tę (po antylogarytmowaniu) używamy do badań takich, jak opisane w przykładzie 2.2.

2.5 Eliminowanie obserwacji nietypowych

Podczas wstępnej analizy danych niejednokrotnie spotykamy się z obserwacjami, które wydają się niewiarygodne lub znacznie odbiegają od pozostałych wyników. Powody takiego stanu rzeczy mogą być dwa. Pierwszym są różnego rodzaju błędy: wynikające z niepoprawnej metody badawczej, złego przeprowadzenia eksperymentu, złych warunków prowadzenia doświadczeń, pomyłek w zapisywaniu wyników na papierze, pomyłek w przenoszeniu danych na nośniki komputerowe itd. Drugim powodem jest tzw. zmienność losowa materiału statystycznego. Przykładem może być tutaj natrafienie podczas wstępnej analizy danych szpitalnych na kartę chorego, którego wzrost wynosi 222 cm. Jest to wartość budząca podejrzenia, jednak nie jest to wartość zupełnie nieprawdopodobna. Jeżeli może ona być w jakiś sposób potwierdzona, należy ją oczywiście przyjąć do dalszych obliczeń. Odrzucenie byłoby tu błędem sztuki. Natomiast wzrost dorosłego pacjenta równy 272 cm lub 27 cm należy odrzucić z powodów oczywistych — jako błąd gruby.

Ostatni przykład jest ilustracją jednej z metod eliminacji obserwacji nietypowych, a mianowicie sprawdzania logicznego. Polega ono na eliminowaniu pewnych wartości.

25