img027

3. STATYSTYKA OPISOWA

Statystyka zajmuje się metodami wnioskowania o całej zbiorowości statystycznej (zwanej czasami populacją generalny) na podstawie zbadania pewnej jej części zwanej próbą. Metody wnioskowania statystycznego w zastosowaniu do problemów biologii i medycyny będri tematem dalszych rozdziałów'. W szczególności w rozdziale czwartym będzie się mówić o estymacji. czyli szacowaniu parametrów rozkładu badanej cechy w populacji generalnej na podstawie znajomości wyników próby. Dalsze rozdziały podręcznika poświęcone będą weryfikacji hipotez statystycznych, dotyczących rozkładu badanej cechy w zbiorowości generalnej. Testowanie tych hipotez także będzie brało za podstawy wyniki próby pobranej z populacji generalnej.

Niniejszy rozdział nie będzie jeszcze zajmował się właściw'ym wnioskowaniem statystycznym. Poświęcimy go wstępnemu badaniu wyników próby. Istnieje często potrzeba wyrażenia serii wartości (np. pomiarów) w postaci jednej liczby odzwierciedlającej ogólny poziom zjawiska, jego przeciętną tendencję. Liczby tego typu nazywane bywają miarami skupienia, miarami położenia lub chyba najwlaściwiej miarami tendencji centralnej. Najważniejszą z nich jest średnia. Poza wskazaniem liczby, wokół której koncentrują się wyniki próby niezbędne jest niejednokrotnie określenie stopnia rozproszenia wyników próby wokół średniej. Jest to ważne np. dla oceny wiarygodności oszacowania (estymacji) średniej. Jeśli chcemy cokolwiek wnioskować o średniej w całej populacji na podstawie znajomości średniej z próby, to w przypadku gdy poszczególne wyniki próby mało różnią się wzajemnie — podchodzimy do naszego szacunku ze znacznie większym zaufaniem niż wówczas, gdy rozrzut wyników próby jest duży. Dla zbadania stopnia rozproszenia danych stosujemy różne miary rozrzutu (miary zmienności, miary dyspersji), z których najważniejszą jest wariancja. Poniżej podamy pewne podstawowe wiadomości dotyczące miar tendencji centralnej i miar rozrzutu. Informacje te należą do dziedziny zwanej statystyką opisową.

27