img075

ekonomiczny jest różnicą między całkowitymi przychodami a wszystkimi kosztami (explicite i implicite) lub różnicą między przychodami i kosztami alternatywnymi wszystkich nakładów.

Zysk rachunkowy = Przychody całkowite - koszty exp!icite

Zysk ekonomiczny = Przychody całkowite - (koszty explidte + koszty implicite)

Powróćmy do przykładu piekarni. Fakt, że lokal jest własnością przedsiębiorcy oraz to, iż on sam wraz z synem wykonują wszelkie prace związane z produkcją pieczywa, nie znalazł odzwierciedlenia w rachunkowości firmy jako koszty expli-cite. W rezultacie zysk rachunkowy firmy wzrósł do 1840 zł miesięcznie.

W ocenie rentowności produkcji pieczywa, właściciel nie uwzględnił jednak kosztów alternatywnych (kosztów implicite). Pracując gdzie indziej obaj mogliby zarobić 1000 zł. Wynajęcie posiadanego lokalu przyniosłoby 250 zł, natomiast wynajęcie maszyn piekarniczych dawałoby dochód w wysokości 50 zł miesięcznie. Ponadto, za koszt implicite należy uznać zysk normalny, czyli minimalne wynagrodzenie właściciela za jego przedsiębiorczość w prowadzeniu piekarni, jakie uzna on za zadowalające (tzn. wynagrodzenie skłaniające go do kontynuacji produkowania pieczywa). Przyjmijmy, że zysk normalny wynosi 500 zł miesięcznie.

W sumie koszty implicite (alternatywne) wynoszą 1800 zł. Jeżeli dodamy do tego koszt zakupu surowców (1100 zł) oraz opłatę za energię elektryczną (100 zł), wówczas koszty ekonomiczne piekarni wyniosą 3000 zł miesięcznie a zysk ekonomiczny osiągnie wielkość 100 zł (3100 zł przychody ze sprzedaży - 3000 zł koszty całkowite).

Jeśli koszty alternatywne produkcji pieczywa będą większe, wtedy zysk ekonomiczny może być zerowy lub nawet ujemny (strata ekonomiczna) pomimo, że zysk rachunkowy pozostanie dodatni.

KOSZTY W KRÓTKIM I DŁUGIM OKRESIE

Przez krótki okres rozumiemy taki, w którym produkcja opiera się na danej technologii. Jeżeli uznamy koszty za funkcję rozmiarów produkcji, wówczas przy danej technologii pewne koszty będą zmieniały się wraz ze zmianami wielkości produkcji, inne zaś będą stałe, tzn. niezależne od rozmiarów produkcji.

W długim okresie, kiedy - na skutek inwestycji - zmieniają się procesy technologiczne i organizacyjne, wszystkie koszty należy traktować jako koszty zmienne.

W krótkim okresie koszty produkcji dzielą się na koszty zmienne (koszty zmieniające się wraz ze zmianami wielkości produkcji) oraz koszty stałe (koszty niezależne od rozmiarów produkcji). W długim okresie wszystkie koszty produkcji są zmienne.

FUNKCJA KOSZTÓW PRODUKCJI

Dla uproszczenia analizy kosztów przyjmujemy, że produkcja odbywa się w ramach danej technologii i dotyczy jednego i tego samego produktu. Zakładamy również, iż producent nabywa czynniki produkcji po cenach obowiązujących na rynku.

Funkcja kosztów jest relacją między kosztami produkcji i odpowiednią wielkością produkcji.

Oznaczając przez Q wielkość produkcji oraz KC całkowity koszt produkcji, funkcję kosztów zapiszemy następująco:

KC = f(Q)

Rozróżniamy funkcję kosztów w krótkim i w długim okresie.

KOSZTY W KRÓTKIM OKRESIE

W krótkim okresie pewne koszty produkcji są zmienne, inne zaś koszty są stałe. Można wyróżnić pięć rodzajów kosztów w krótkim okresie, które będą przedmiotem szczegółowej analizy:

-    koszty stałe całkowite (KSC),

-    koszty zmienne całkowite (KZC),

-    koszty całkowite (KC = KSC + KZC),

-    koszty przeciętne (stałe, zmienne, całkowite),

-    koszty marginalne.

181