Image 87

Zysk rachunkowy jest różnicą między całkowitymi przychodami zq sprzedaży produktów lub usług i kosztami explicite (kosztami rachunkowymi).

Zysk ekonomiczny jest różnicą między całkowitymi przychodami a wszystki-mi kosztami (explicite i implicite) lub różnicą między przychodami i kosztami alternatywnymi wszystkich nakładów.

Z]

Zysk rachunkowy = Przychody całkowite - koszty explicite

Zysk ekonomiczny = Przychody całkowite - (koszty explicite + koszty implicite)

Powróćmy do przykładu piekarni. Fakt, że lokal jest własnością przedsiębiorcy oraz to, iż on sam wraz z synem wykonują wszelkie prace związane z produkcją pieczywa nie znalazł odzwierciedlenia w rachunkowości firmy jako koszty expli-cite. W rezultacie zysk rachunkowy firmy wzrósł do 1740 zł miesięcznie.

W ocenie rentowności produkcji pieczywa właściciel nie uwzględnił jednak kosztów alternatywnych (kosztów implicite). Pracując gdzie indziej obaj mogliby zarobić 1000 zł. Wynajęcie posiadanego lokalu przyniosłoby 250 zł, natomiast wynajęcie maszyn piekarniczych dawałoby dochód w wysokości 50 zł miesięcznie. Ponadto jako koszt implicite należy uwzględnić zysk normalny, czyli minimalne wynagrodzenie właściciela za jego przedsiębiorczość w prowadzeniu j piekarni, jakie uzna on za zadowalające (tzn. wynagrodzenie skłaniające go do kontynuacji produkowania pieczywa). Przyjmijmy, że zysk normalny wynosi 500 zł miesięcznie.

W sumie koszty implicite (alternatywne) wynoszą 1800 zł. Jeżeli dodamy do tego koszt zakupu surowców (1000 zł) oraz opłatę za energię elektryczną j (100 zł), wówczas koszty ekonomiczne piekarni wyniosą 2900 zł miesięcznie I a zysk ekonomiczny osiągnie wielkość 100 zł (3000 zł przychody ze sprzedaży j - 2900 zł koszty całkowite).

Jeśli koszty alternatywne produkcji pieczywa będą większe, wtedy zysk ekonomiczny może być zerowy lub nawet ujemny (strata ekonomiczna) pomimo, że zysk rachunkowy pozostanie dodatni.

KOSZTY W KRÓTKIM I DŁUGIM OKRESIE CZASU

Przez krótki okres czasu rozumiemy taki okres, w którym produkcja opiera się na danej technologii. Jeżeli rozpatrujemy koszty produkcji jako funkcję rozmiarów produkcji, wówczas przy danej technologii pewne koszty będą zmieniały się wraz ze zmianami wielkości produkcji, inne zaś będą stałe, tzn. niezależne od rozmiarów produkcji.

W długim okresie czasu, kiedy na skutek inwestycji zmieniają się procesy technologiczne i organizacyjne, wszystkie koszty należy traktować jako koszty zmienne.

W krótkim okresie czasu koszty produkcji dzielą się na koszty zmienne (koszty zmieniające się wraz ze zmianami wielkości produkcji) oraz koszty stałe (koszty niezależne od rozmiarów produkcji). W długim okresie czasu wszystkie koszty produkcji są zmienne.

Tabela 22. Koszty produkcji w krótkim okresie czasu

Koszty stałe

Koszty zmienne

•    płace pracowników produkcyjnych

•    koszty surowców, materiałów, półproduktów

•    koszty energii, wody

płace pracowników administracji i obłsugi koszty zużywania się budynków, maszyn, urządzeń koszty użytkowania ziemi, wynajmu lokali koszty kredytów, niektóre podatki

FUNKCJA KOSZTÓW PRODUKCJI

Dla uproszczenia analizy kosztów przyjmujemy, że produkcja odbywa się w ramach danej technologii i dotyczy jednego i tego samego produktu. Zakładamy również, iż producent nabywa czynniki produkcji po cenach obowiązujących na rynku.

Funkcja kosztów jest relacją między kosztami produkcji i odpowiednią wielkością produkcji.

Oznaczając przez Q wielkość produkcji oraz KC całkowity koszt produkcji, funkcję kosztów zapiszemy następująco:

KC = f(Q)

W zależności od okresu czasu rozróżniamy funkcję kosztów w krótkim i w okresie czasu.

KOSZTY W KRÓTKIM OKRESIE CZASU

sa ^^{rótkim okr}esie czasu pewne koszty produkcji są zmienne, inne zaś koszty hpH ^ałe' ^^ożna wyróżnić pięć rodzajów kosztów w krótkim okresie czasu, które “ ^ Przedmiotem szczegółowej analizy:

3 ^kosztV ^stałe całkowite (KSC),

~ koszty zmienne całkowite (KZC),

175