IMG–64

kim w poczÄ…tkowym okresie wzrostu, natomiast w późniejszym okresie J ich reakcja na fosfor jest sÅ‚absza. W uprawie polowej Jest to czÄ™sto wystÄ™pujÄ… niskie temperatury. majÄ…ce ujemny wpÅ‚yw na pobieranie tego ka. Ponieważ nawozy fosforowe w niewielkim stopniu wpÅ‚ywajÄ… na zaso|_c?% by, utycie tego skÅ‚adnika nawet w wysokich dawkach jest w peÅ‚ni

roślin.

Wykorzystanie fosforu z nawozów mineralnych jest niewielkie i wynoj, oh zaledwie J5-25%. Dlatego stosuje siÄ™ je w znacznie wiÄ™kszych dtiwbrf/^ wynikaÅ‚oby (o z iloÅ›ci skÅ‚adnika pobieranego przez redliny. Do najlepiej _Wy«’^,Å‚ stajÄ…cych należą roÅ›liny motylkowate i niektóre korzeniowe.

Do ustalenia dawki nawozu fosforowego niezbędna jest znajomość!

wej zawartoÅ›ci tego skÅ‚adnika w glebie dla danej roÅ›liny (lab. 3) oraz aktuaW^ zawartoÅ›ci, okreÅ›lonej na podstawie analizy pobranej próbki gleby. czynnikiem, jaki oależy uwzglÄ™dnić, jest ponadto współczynnik sorpcji tejoa?' nika w glebie, którego orientacyjne wartoÅ›ci wynoszÄ… 1,5-2,0. przy optyjJ?H odczynie gleby, 3 - dla gleb lekko kwaÅ›nych i okoÅ‚o 4-5 dla gleb kwaÅ›nycky?* ciÄ™me dawki fosfont dla ważniejszych gospodarczo gatunków warzyw usiaÅ‚o^ podstawie ich wymagaÅ„ pokarmowych (tab. 14) i zasobnoÅ›ci gleby przedstawi w labeli 15.

TABfU 14. Wymagana pokarmowe ważniejszych gatunków roślin warzywnych w p>Wj dotyczące fosforu i potasu (Pudełski. 1984)

Gatunki roślin warzywnych

chrzan cykoria saÅ‚atowa, dynia, kalafior, kapusty: glowiastabj£^ was, wioska, brukselska, marchew (odmiany późne). s/parag bank ćwikÅ‚owy, cebula, czosnek, fasola, groch, jarmuż, kuknrydu, m, Idtew. ogórek, par, pomidor, pietruszka, skorzonera

TABflA IS. Dawki fosforu pod rośliny warzywne zależnie od wymagań pokarmowych I zasobności gleby (PudeJski, 19841

1	Zalecane dawki składnika (kg ha'^1)
1 Zawartość dosaÄ™j> I njchfomtskÅ‚sd-adafofdn^1)	roÅ›Jinyonominlnych wymaganiach pokarmowych	roÅ›liny o dużych wymaganiach pok**> wych ora/ normalnych wymaganiach pb mowych z uprawÄ… przed- i poplonów |
<20 20-50 50-80 >«0	>50 30 25 nawożenie zbędne	>50 40 30 nawożenie zbędne

Nawożenie mineralne fosforem przeprowadza siÄ™ jednorazowo na calycjti uprawy rocznej, a wiÄ™c dla jednej lub dwóch roÅ›lin, uprawianych po sobie. Nawwy le najlepiej wysiewać jesieniÄ… przed wykonaniem orki przedzimowej. JeÅ›li jest fc z różnych przyczyn niemożliwe, (o można to zrobić wiosnÄ… pod kultywator.

Spoiród nawozów fosforowych najodpowiedniejsze dla warzyw sÄ… szybko pijÄ…ce, rozpuszczalne w wodzie superfosfaty, prosty i potrójny oraz fosforan 00 (ab. 16). Na glebach kwaÅ›nych, wilgotnych i zasobnych w substancjÄ™ orga-ucziiÄ… można wykorzystywać wolniej dziaÅ‚ajÄ…ce nawozy, jak mÄ…czka fosforytowa dy kostna.

TAfflA 16. Asortyrnwit nawozów fosforowych

Kiwi nawoju		Zawartość (%)
	Wzór chemiczny	PA	r	inne składniki
ZwiÄ…zki fosforowe rozpuszczalne w wodzie
$qwrfafitpr<*i) pylisly	CafHjPO^ + CiSO,	i*	n	Ca, S, Mn,
				B, Mo
Supcrfofal protty	CafHjPOJj + CaSO,	19	83	Ca.S,Mn.
grimibwany				B, Mo
yÄ…dosfn prosty	Ca((H:l'0.)j + CaSO,	i$		Mg-6
Miupncm	/.wiÄ…zki i magnezem
Superiwfat potrójny	Cadl.ro,),	46	20.0
granulowany
Supcttofil potrójny	CKTO	44	19.2	B-03
pmriowany borowany
tafbnuiunonu	(NIIJ.HPO, + NH(ll,P04	46	20.0	N-18
tafon amonu	NH.HjPO,+(NHJjHPO,	52	22.9	N -12
ZwiÄ…zki fosforowe rozpuszczalne w kwasach
MÄ…czki fosforytowa	|Ca,(P04>,	ok. 29	12
MÄ…czka kostna odklcyocu	Ca,(PO.),	ok. 30	13	N -1.5
Mąc Aa kostna bębnowa	|Ca.(POJ.	ok. 10	4.4	N 0.8

7.14. Nawożenie potasem

Nie sÄ… znane żadne trwale poÅ‚Ä…czenia organiczne potasu, niemniej jednak wywiera on duży wpÅ‚yw nu przebieg fotosyntezy, metabolizm wÄ™glowodanów, syntezÄ™ biaÅ‚ek oraz aktywność wielu enzymów. Potas wpÅ‚ywa także na turgor komórek i pobieranie wody przez roÅ›liny. Przy dobrym odżywieniu potasem roÅ›liny lepiej wykorzystujÄ… glebowe zapasy wody, sÄ… bardziej wytrzymaÅ‚e na suszÄ™ i chÅ‚ody i lepiej siÄ™ przechowujÄ…. Jest to pierwiastek pobierany przez roÅ›liny w najwiÄ™kszych iloÅ›ciach, a jego koncentracja w tkankach jest najwiÄ™ksza u roÅ›lin w poczÄ…tkowym okresie wzrostu.

Przy niedoborze potasu wzrost roÅ›lin ulega zahamowaniu, liÅ›cie przybierajÄ… barwÄ™ ciemnoniebieskoziclonÄ…. Przy silnym niedostatku widoczna jest nekroza na brzegach blaszki liÅ›ciowej, a liÅ›cie zwijajÄ… siÄ™ ku górze. Objawy te wystÄ™pujÄ… na liÅ›ciach starczych, z których potas jest transportowany do liÅ›ci mÅ‚odszych.