Kochański"

7.5. ELEKTROSTYMULACJA CZYNNOŚCIOWA (FES)

Elektrostymulacja czynnościowa (funkcjonalna) FES (Functional Elcktncal Stimulation) ma zastosowanie jako elektrostyniulacja czynnościowa narządowa i elektrostymulacja czynnościowa kończyn w stanach uszkodzenia górnego neuronu ruchowego. Ta forma stymulacji stwarza warunki poprawy funkcji porażonych kurczowo mięśni i wywołania użytecznych ruchów.

*    Elektrostymulacja czynnościowa narządowa bywa stosowana przy porażeniu przepony W skutek uszkodzenia rdzenia kręgowego oraz w stymulacji neurogennego pęcherza

*    Elektrostymulacja czynnościowa kończyn jest stosowana w zakresie nerwu promieniowe go u chorych z porażeniem połowiczym, jednak jest mało efektywna. Najczęściej stosuje się clcktrostymulację czynnościową nerwu strzałkowego.

*    Elektrostymulacja czynnościowa nerwu strzałkowego stosowana jest w niedowładach, porażeniu połowiczym i w przebiegu porażenia mózgowego w celu wspomagania i reedukacji chodu Stosuje się stymulatory o małych wymiarach zaopatrzone w baterie. Od stymulatora odprowadzone są przy pomocy kabli dwie elektrody które są umieszczone w specjalnym nakolanniku oraz -wyłącznik umieszczony w bucie pod pięta, który po uniesieniu pięty włącza działanie aparatu a po naciśnięciu wyłącza. Elektrody muszą przylegać do bocznej części dołu podkolonowego. dokładnie nad przebiegiem nerwu strzałkowego. W trakcie chodu, pr/y uniesieniu pięty, wyłącznik włącza serię impulsów pobudzających nerw strzałkowy, który pobudza do skurczu mięśnie unoszące stopę W wyniku skurczu tych mięśni następuje zgięcie grzbietowe stopy z jednoczesnym jej odwiedzeniem i obróceniem. Stymulacja tego typu przyczynia się do poprawy funkcji ruchowej niesprawnej kończyny. Metody tej mc zaleca się osobom ze znacznymi zmianami tkanki kostnej i stawów w obrębie kończyn dolnych oraz w znacznej otyłości.

7.6.1’RZEZSKÓRNA STYMULACJA ELEKTRYCZNA NERWÓW

TENS

Przezskóma elektrostymulacja nerwów' TENS (Transcutaneous Electncal Nerwe Stimu-hition) wykonywana jest głównie do zwalczaniu bólu. z zastosowaniem prądu impulsowego małej częstotliwości w przedziale 1-200 Hz. których częstotliwość w praktyce używana jest » kilku wielkościach. Dążąc do szybkiego zniwelowania bólu oraz lepszej tolerancji na działanie prądu zaleca się wysoką częstotliwość eo najmniej powyżej 80 Hz Stosuje się impulsy prostokątne i kwadratowe ale również trójkątne i sinusoidalne o czasie impulsu od 0,01 do C ms. Natężenie prądu powinno być w- miarę małe poniżej progu bólu wyzwalające jedynie ac/ucic mrowienia lub wibracji, które jest bardzo indywidualne i zależy od osobniczej toleran-

Maksymalne natężenie 280 mA i maksymalne napięcie 250 V.

ektrody ustawia się w punktach bólowych (trigger points) lub wzdłuż przebiegu nerwów owych znajdujących się w obrębie bolesnego miejsca. W zastosowaniu są elektrody o róż

nych rozmiarach i kształtach, co znacznie ułatwia ich zakładanie. Najczęściej stosuje się jedną rę elektrod płytkowych, ale jest możliwość stosowania stymulacji wieloelcktrodowej przy y-ciu kilku par małych elektrod. Inną metodą jest zastosowanie małej elektrody ezynnęj żałowanej na specjalnym uchwycie lub na palcu terapeuty, stosuje się zwłaszcza wtedy, gdy hodzi potrzeba dosyć precyzyjnego utrą hen i a w punkt bólowy. W tych przypadkach terała musi przestrzegać warunków izolacji i może dotykać pacjenta tylko palcem z nałożoną trodą.

W dłużej trwających zabiegach zaleca się stosowanie impulsów TENS, które posiadają