Kompleksy str6

Rzadziej centrum koordynacji stanowią niemetale, które tworzą proste jony kompleksowe, będące resztami odpowiednich kwasów tlenowych (S0₄ , P0₄ , C10₄)

Ligandy - to skoordynowane z atomem centralnym podstawniki, czyli atomy, dipole, grupy atomów lub jony ujemne, otaczające atomy centralne i dostarczające przynajmniej jedną wolną parę elektronową. Ligandy znajdują się w bezpośrednim otoczeniu jonu centralnego i są z nim połączone albo za pomocą wiązania koordynacyjnego (donorowo-akceptorowego), albo przez oddziaływania elektrostatyczne. W ligandach atomami donującymi pary elektronowe są zwykle atomy azotu, tlenu, siarki i węgla.

Jon kompleksowy w zależności od rodzaju atomu centralnego i zespołu otaczających go li-gandów może być kationem, anionem albo może być cząsteczką obojętną, bez ładunku.

Jeżeli jednostka złożona z atomu centralnego i ligandów jest jonem, np.: [Fe(CN)₆]⁴ , to sferę zewnętrzną związku kompleksowego stanowią jeszcze proste jony przeciwnego znaku, np.: K⁺, które są połączone z jonem kompleksowym wiązaniem jonowym i podczas rozpuszczania w wodzie odszczepiają się w postaci swobodnych jonów.

sfera

zewnętrzna

K₄

wewnętrzna

[Fe(CN)₆]

centralny ligandy

'    V--'

jon kompleksowy

Jony kompleksowe posiadają ładunek elektryczny równy sumie ładunków jonu centralnego i ligandów. Zgodnie z tym ładunek jonu kompleksowego [Fe(CN)₆]⁴ równy jest - 4, bo ładunek jonu centralnego wynosi +2, a ligandów - 6. A ponieważ suma ładunków wszystkich składników cząsteczki, czyli jonu kompleksowego i towarzyszących mu jonów, ma być równa zeru, to ładunek pozostałych składników kompleksu, tj. jonów przeciwnego znaku, powinien wynosić +4, zgodnie ze wzorem:

K^⁺[Fe (CN)₆j⁴-+2 -6

Jeżeli wokół dodatniego jonu metalu ulegają skoordynowaniu cząsteczki elektrycznie obojętne, np.: cząsteczki wody lub amoniaku, to powstaje kation kompleksowy o ładunku równym ładunkowi dodatniego jonu centralnego. Jeżeli zaś z dodatnim jonem metalu oddziałują jony ujemne, np.: CN~, F , to ładunek jonu kompleksowego równa się sumie algebraicznej ładunków jonów. Suma algebraiczna wszystkich ładunków, czyli jonu kompleksowego i towarzyszących mu jonów, musi być równa zeru.

Liczbę przyłączonych par elektronowych, odpowiadającą często (ale nie zawsze) liczbie podstawników, tj. jonów i dipoli przypadających na jeden jon centralny, nazywamy liczbą koordynacyjną (LK). Wartość LK zależy od:

— stosunków przestrzennych, tj. zarówno od wielkości kationu centralnego, jak i od wielkości podstawników. Im wyższy jest stosunek promienia jonu centralnego do promienia ligandu, tym liczba koordynacyjna ma większą wartość,

136