naczyniowe (4)

Działanie niepożądane	▲ Może powodować bóle głowy, zaburzenia gastryczne (nudności, wymioty, biegunka), nagłe zaczerwienienie skóry, zaburzenia czucia oraz sporadycznie spadki ciśnienia tętniczego, kołatanie serca i bóle stawowe.
Przeciw wskazania	Alprostadyl jest przeciwwskazany w ciąży i okresie laktacji, w niewy-równanej niewydolności krążenia, w zaburzeniach rytmu serca i chorobie wieńcowej (przebyty zawał w ciągu ostatnich 6 miesięcy), w niewydolności i przewlekłym zapaleniu wątroby, w chorobie wrzodowej, w obrzęku płuc i ciężkiej obturacyjnej chorobie płuc.
Preparaty i dawkowanie	1.    Pn>stavasin - alprostadyl + alfa-cyklodckstryna; ampułki 20 gg; stosuje się we wlewie kroplowym i a 1/2-1 amp. oraz i.v. 2 amp. 2 razy dziennie lub 3 amp. raz dziennie. 2.    Prostin VR - alprostadyl, ampułki 0,5 mg/l ml; stosuje się we wlewie i.v. lub i.a. u noworodków, u których przeżycie jest zależne od drożności przewodu tętniczego, w dawce 0,1 gg/kg m.c./min.
Działanie	Iloprost Pochodna prostacykliny o silnym działaniu antyagregacyjnym, prze-ciwprzesiekowym (zmniejsza przepuszczalność włośniczek); hamuje zlepianie się i migrację leukocytów i aktywuje fibrynolizę.
Zastosowa nie	• Stany skurczowe naczyń krwionośnych - choroba Burgera, Raynauda i in.
Działania niepożądane	▲    Zaburzenia czynności przewodu pokarmowego (nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunka). ▲    Zaburzenia czynności układu krążenia (arytmia, tachykardia, bóle wieńcowe, zaczerwienienie twarzy, bóle głowy).
Preparat i dawkowanie	Ilomcdin - amp. zawierające suchą substancję do przygotowania roztworów do wlewów dożylnych; amp - 0,5 mg: dawki ustalane indywidualnie - przeciętnie 0,5-2 ng/kg stosuje się raz dziennie we wlewie dożylnym (6 h) po rozpuszczeniu zawartości ampułki w roztworze soli fizjologicznej lub 5% roztworze glukozy. Lek do stosowania wyłącznie u pacjentów hospitalizowanych (konieczność ścisłej kontroli lekarskiej).
	25.1.4. Leki Teologiczne Lekami Teologicznymi nazywamy umownie leki wpływające na właściwości Teologiczne krwi, a zatem na odkształcanie erytrocytów i ich zdolność do tworzenia agregatów, na właściwości agregacyjnc trombocy-tów, na skład białek osocza, zwłaszcza na stężenie fibrynogenów i globulin. W wyniku wszystkich tych działań zmniejsza się lepkość krwi i po-

prawia się przepływ krwi przez tkanki. Wiele leków usprawniających mikrokrążenic ma właściwości Teologiczne.

Lekami Teologicznymi stosowanymi nie tylko w mikroangiopatiach jest pentoksyfilina i pirynokarbat.

Pentoksyfllina

Działanie i

mechanizm

działania

Zastosowa

nie

Działanie

niepożądane

Właściwości

Pentoksyfilina (oksypentyfilina) jest pochodną metyloksantyn. Wywiera szczególnie silne działanie hemoreologiczne - zwiększa „odkszlałcal-ność” erytrocytów. Działa również antyagregacyjnie, hamując zlepianie się trombocytów oraz ich „przyklejanie się” do śródbłonków naczyń. Działania te są następstwem hamowania fosfodiesterazy (efekt wspólny dla wszystkich metyloksantyn) w wyniku czego zwiększa się zawartość cAMP i innych cyklicznych nukleozydów.

Pentoksyfilina hamuje syntezę tromboksanów i wzmaga biosyntezę prostacykliny. Zmniejsza również stężenie fibrynogenu we krwi.

Wszystkie te działania powodują znaczne zmniejszenie lepkości krwi i ułatwiają przepływ krwi przez poszczególne obszary mikrokrążenia. Stwierdzono, że poprawia się również zaopatrzenie tkanek w tlen. Działa także miolitycznie.

Jest istotne, że w dawkach wpływających na mikrokrążenic pentoksyfilina nie zmienia ogólnego ciśnienia tętniczego krwi ani akcji serca. Nie wpływa na poziom cukru ani na przemianę lipidów.

•    Chromanie przestankowe - niezależnie od tła; trudno jednak ocenić wartość pentoksyfiliny w stosunku do innych leków stosowanych w tych stanach chorobowych.

•    Zaburzenia krążenia mózgowego - przejściowe napady niedokrwienne, następstwa zakrzepów, zatorów i krwotoków mózgowych, przewlekłe upośledzenie krążenia mózgowego; stwierdzono poprawy subiektywne oraz w ocenie EEG. Trudno jest jednak ocenić krytycznie skuteczność pentoksyfiliny porównawczo z innymi lekami stosowanymi w tych stanach.

•    Zaburzenia słuchu na tle naczynioruchowym - przewlekłe i ostre (nagła utrata słuchu); w ostrym - dożylnie łącznie z hemodilucją (HES lub dekstran).

•    Retinopatie - między innymi retinopatie cukrzycowe.

▲ Występują średnio u około 3% pacjentów; są to głównie zaburzenia gastryczne (nudności, dyspepsja i in.), zaburzenia krążeniowe, neurologiczne, bardzo rzadko reakcje alergiczne.

Preparaty pentoksyfiliny omówiono w rozdz. 13.

Pirykarbat

Środek o działaniu przeciwmiażdżycowym wpływający bezpośrednio na ściany naczyń. Hamuje odkładanie się lipidów w ścianach naczyń krwionośnych. Ma również właściwości przeciwzakrzepowc (hamuje agre-

509