Obraz 14

Warunki i plan badania fizycznego

Podobnie jak składowe części wywiadów oraz badania profilu psychospołecznego, badanie fizyczne (przedmiotowe) przedstawiono w postaci uporządkowanego systemu. Opis czynności badawczych ułożono w kolejności wynikającej z logiki badania. Kolejność badania poszczególnych narządów zależy także od konieczności ich oceny w różnych pozycjach ciała. Nie wszyscy chorzy mogą w pełni przystosować się do takich technicznych wymogów. Dawna, przynajmniej w założeniach rygorystyczna, zasada „od głowy do stóp” może być niewygodna lub nie daje się zastosować, ponieważ chory po prostu może być niezdolny do takich zmian pozycji i ruchów, jakich ta zasada wymaga.

Dokładne i sprawne wykonanie badania fizycznego wymaga wiele doświadczenia. Nie może ono nigdy się zupełnie zakończyć, ponieważ dotyczy zmieniających się z upływem czasu lub na nowo powstających objawów. Opisuje się je w obserwacjach, powtarzając w nich w skrócie układ badania całościowego.

Określenie fizycznego stanu chorego polega na przeprowadzeniu kompletnych badań, obejmujących zarówno ogólny stan pacjenta, jak i cechy fizyczne wszystkich narządów i układów. Wyniki tych badań, składające się na całościowy opis fizycznych cech chorego, umieszcza się w dokumentacji po wywiadach.

Przystępując do badania fizycznego, należy najpierw zapewnić odpowiednie warunki. Podzielić je można na subiektywne i obiektywne. Do warunków subiektywnych można zaliczyć takie nawiązanie psychicznego kontaktu z pacjentem, aby uzyskać pełną jego współpracę w czasie badania. Należy więc przed jego podjęciem krótko wyjaśnić choremu, jakie są cele, schemat i metody tego badania. Z drugiej strony sam badający powinien nauczyć się koncentracji psychicznej i intelektualnej, wyćwiczyć spostrzegawczość, a swoim zachowaniem wyrażać życzliwość, kulturę i kompetencję. W razie popełnienia błędu lub braku pewności wyniku należy odpowiednie czynności niezwłocznie powtórzyć. Przy odkryciu dużego odchylenia od normy, np. organicznego szmeru nad koniuszkiem serca lub guza w jamie brzusznej, nie należy nagle zmieniać swojego zachowania, np. wyrazu twarzy, toku dalszego badania lub pozwalać sobie na jakiekolwiek komentarze.

Wielu chorych nie wie, na czym polega badanie fizyczne. Pragną oni, aby w czasie jego wykonywania informować ich o zamierzonych, kolejnych czynnościach. Należy to czynić, np. mówiąc:

258