Obraz 18

16.    Kończyny górne.

a.    Bada się ruchomość i zakres ruchów w stawach.

b.    Szczegółowo ocenia się wygląd i sprawność dłoni.

17.    Kończyny dolne.

a.    Ocenia się ruchomość w stawach biodrowych, kolanowych, skokowych, w stawach stopy oraz kształt stopy.

b.    Bada się tętno na tętnicy udowej, podkolanowej, piszczelowej tylnej i grzbietowej stopy.

c.    Ocenia się przebieg żył, obecność żylaków, obrzęków, zmian skórnych i owrzodzeń.

d.    Ocenia się rozwój mięśni.

e.    Ocenia się stan owłosienia, szczególnie na stopach i podudziach.

18.    Układ m ięśn io wo-sta w o wy. Bada się czynne i bierne ruchy kręgosłupa, a także wszystkich większych stawów kończyn.

19.    Narządy płciowe u mężczyzny. W pozycji stojącej bada się członek i worek mosznowy, sprawdza się obecność przepukliny.

20.    Narządy płciowe u kobiety.

a.    Dokonuje się badania zewnętrznego.

b.    Dokonuje się badania przez pochwę.

c.    Określa się stan szyjki macicy.

d.    Pobiera się rozmaz na badanie cytologiczne.

21.    Badanie przez odbytnicę u obu płci. Bada się w pozycji leżącej, skręconej lekko w lewo.

a.    Sprawdza się obecność guzów.

b.    Sprawdza się obecność żylaków odbytu.

c.    Określa się cechy gruczołu krokowego u mężczyzn.

d.    Zwraca się uwagę na ewentualną obecność krwi w odbytnicy.

e.    W razie potrzeby bada się stolec na krew utajoną.

22.    Orientacyjne badanie neurologiczne.

a.    Obserwuje się chód, zdolność do chodu na piętach i palcach.

b.    Wykonuje się próbę Romberga.

c.    Bada się napięcie i siłę mięśni.

d.    Ocenia się koordynację.

e.    Bada się odruchy ścięgnowe i oko-stnowe w obrębie kończyn górnych i dolnych.

f.    Bada się odruch Babińskiego i inne patologiczne odruchy.

g.    Ocenia się czucie dotyku, bólu, temperatury, wibracji, stereognozji.

23. Ocena stanu umysłowego.

a.    Ocenia się funkcje poznawcze.

b.    Ocenia się sprawność myślenia.

c.    Określa się orientację co do swojej osoby i otoczenia.

Powyższy układ badania fizycznego sprzyja wytworzeniu sprawnego stylu tego badania. Szczególne techniki stosuje się oddzielnie; dotyczy to np. określenia różnych objawów patologicznych, jak np. objaw Trousseau, Chvostka, objawy ostrego brzucha.

Jeszcze raz należy podkreślić potrzebę dużej dokładności w badaniu. Proszę zauważyć, że wykrycie np. węzła chłonnego Virchova w raku żołądka, miękkiego szmeru rozkurczowego w niedomykalności zastawki aorty, pogrubienia błony maziowej w reumatoidalnym zapaleniu stawów, małego ogniska przebarwienia skóry z powodu czerniaka itd. wymaga dużej wiedzy i doświadczenia. Badanie fizyczne jest tu równorzędne z badaniami instrumentalnymi.

Po zakończeniu badania należy o tym choremu oznajmić wraz z podziękowaniem za współpracę.

Tematy samokontrolne

1.    Przedstaw klimat psychologiczny i warunki zewnętrzne potrzebne do badania za pomocą wywiadów i metod fizycznych.

2.    Jakiego sprzętu wymaga przedmiotowe badanie?

3.    Przedstaw i uzasadnij układ badania fizycznego.