Obraz 15

Termometr (ustny)

Fonendoskop

Latarka

Widełki stroikowe o częstości drgań 128/s Młotek neurologiczny

Szpilka

Miarka krawiecka — 200 cm Szpatułki Lupa

Waciki, pakiety jałowej gazy Probówki z korkami Ręcznik

„teraz będę badał serce” albo „zbadam wątrobę” itd.

Sformułowania używane w czasie rozmowy z chorym w trakcie badania nie mogą przypominać komendy, mają być taktowne, pełne kultury i miękkości. Dobrze jest zapytać chorego, czy czuje się dobrze w czasie badania, wyraźnie i w sposób delikatny proponować zmiany pozycji ciała, których wymaga tok badania, np. „proszę się położyć”. Należy też uprzedzać o możliwości wywołania np. w czasie palpacji przykrego odczucia łub nawet bólu. Po badaniu konieczne jest umiejętne podziękowanie.

Badanie może się odbywać wyłącznie w warunkach umożliwiających jego sprawne wykonanie oraz ochronę intymności chorego. Najlepiej, jeśli dokonuje się go w oddzielnym pomieszczeniu, tj. w pokoju przeznaczonym do badań lub na łóżku chorego w sali, w której panuje cisza i istnieje możliwość koncentracji uwagi, dostateczna przestrzeń, właściwe oświetlenie i ciepło. W czasie badania należy upewnić się, czy łóżko chorego znajduje się na pożądanym poziomie i zapewnia badanemu wygodę. Okna i drzwi na czas badania należy zamknąć, w celu zapewnienia izolacji od osób drugich. Jeśli chory tego sam nie uczyni, należy wyłączyć wszystkie źródła hałasu, jak np. radio lub telewizor. Nie trzeba współzawodniczyć z tymi źródłami dźwięków i obrazu. Czas badania wymaga powagi i wyostrzenia spostrzegawczości. Jest to także cenny czas lekarza. Najlepsze jest oświetlenie dzienne. Przy sztucznym świetle, z uwagi na jego fizyczny skład, można np. nie zauważyć żółtaczki, a także źle ocenić inne zmiany barwy skóry. Komfort badającego polepsza wyniki badania. Z tego względu lekarz powinien zapewnić sobie odpowiednie krzesło. Badanie wykonuje się, siedząc lub stojąc po prawej stronie chorego. Jeśli badanie trwa długo, np. przedłuża się i powtarza osłuchiwanie płuc, należy to skomentować, np. „badanie trwa długo, ponieważ chcę dokładnie ustalić charakter szmeru”. Sprawność i kompetencja badania zwiększają zaufanie chorego.

Przedmiotowe badanie fizyczne wymaga zestawu prostego sprzętu, który jednak musi być wysokiej jakości:

Sfigmomanometr Otoskop Oftałmoskop Tabłica Snellena Rękawiczki jednorazowego użytku Wazelina

Roztwory o smaku słodkim, kwaśnym i słonym

Testy papierkowe do oznaczania glukozy we krwi oraz do oznaczania w moczu glukozy, acetonu, pH, bakteriu-rii, białka, krwi Roztwór do rozszerzania źrenicy

Do badania chory przebiera się w luźną, długą koszulę lub też pozostaje w odzieniu zakrywającym dolną część brzucha, okolicę narządów płciowych i górne części ud. Pożyteczny jest duży, płócienny ręcznik, który może służyć do zakrycia poszczególnych części ciała, w miarę jak dokonuje się postępu w badaniu.

Kanon badania fizycznego

Każdy układ badania fizycznego ma różne zalety i także wady. Wraz z nabieraniem doświadczenia można zaproponowany układ zmodyfikować.

Układ badania fizycznego. Jak wynika z opinii wielu klinicystów (3, 9, 12, 38, 79, 85, 86, 101), właściwy standard badania polepsza jakość dokumentacji. Poniżej opisano układ, który nadaje badaniu sprawność, oszczędza wysiłek chorego i ułatwia sporządzenie opisu.

17* 259