Obraz(280

Selekcja masowa jest mało skuteczno dla cech o niskim współczynnik odziedziczał no śc i warunkowanych większą liczbą genów — cecłt poW nicznych, które w dużym stopniu są silnie modyfikowane przez IrmlowIŁt Na przykład selekcja w kierunku plonu, który stanowi dominujący Onu większości programów hodowlanych, jest mało skuteczna, gdyż irtnkjfc

—    niemożliwość zidentyfikowania najlepszych genotypów na podMnfc fenotypów pojedynczych roślin;

—    niekontrolowane zapylenie roślin zarówno o cechach pożądanych.pk i cechach niekorzystnych;

—    zawężenie populacji na skutek presji selekcyjnej, co prowadzi do *»• bności.

Selekcja masowa najczęściej stosowana jest do ulepszania odmian miejscowych i gatunków niedawno udomowionych.

Selekcja indywidualna z oceną potomstwa daje dobrą ocenę wybraa; rośliny (pojedynka), ponieważ ocena pojedynka polega na ocenie wartości jego potomstwa. Kryterium selekcji nie jest fenotyp, ale konkretna wami potomstwa pod względem pożądanej cechy. Z populacji heterozygotyczaj wybiera się najlepsze pojedynki i nasiona każdego z nich wysiewa sę oddzielnie w doświadczeniu porównawczym (mikrodoświadczeniach) do oceny ich potomstwa, zachowując swobodne p rzepy lenie w izolacji przestrzennej. W następnym roku z najlepszych rodów wybiera się znów pojedynki do wysiewu i oceny potomstwa w doświadczeniu porównawczym, stosując swobodne przepylenie i izolację przestrzenną Po kiDs latach takiej selekcji z najlepszych rodów wybiera się najlepsze pojedynki, nasiona ich łączy się razem i rozmnaża w swobodnym przepyleniu i w izolacji przestrzennej. Uzyskane nasiona z rozmnażania potomstwa najlepszych rodów w swobodnym przepyleniu i izolacji przestrzennej mogąbjć materiałem matecznym nowej odmiany. Rody pochodzą z prze krzyżowania najlepszych roślin (pojedynków), które ocenia się pod względem plenności i innych cech. Ponieważ przepylają się najlepsze pojedynki, to pyłek pochodzi od roślin o pożądanym genotypie. Jest to tak zwana selekcja na podstawie genotypu rośliny matecznej — selekcja po linii matecznej (rys. 11).

Duże znaczenie dla skuteczności tego rodzaju selekcji ma sposób dziedziczenia cech (dominująca czy recesywna) oraz czas ujawniania się cechy (przed czy po okresie kwitnienia). Jeżeli pożądana cecha jest recesywna i ujawnia się przed kwitnieniem, wówczas wystarcza jednorazowa selekcja.

-32-