OUN jpeg

BUDOWA I ROLA OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO CZŁOWIEKA

Rysunki

Część

MÓMiek

MtfJrymArgowtc

Sr«VJ(1»łf(UW K

Kd/crt priedlutony

f *»«~l Orf#

Ko/mteszc/er-ic wybranych ośrodków w korze rnóżgowcj

t-*- -

rnrt.ifiA /rnK' pAI «*rf^rv>‘/ti\\ łi • C/tifko«r)ch *«j i*k\ ««m lv*y w<Wp»**rj »(.H*; MmK ih»ftn»rj

Budowa

Największa część ludzkiego mózgu. Stanowi;) ją dwie pofałdowane l>ólkulc mózgowe, w których mokną wyróżnić komory zaopattzonc w pęczki naczyń krwionośnych wydzielajf)cycłi płyn mózgowo -rdzeniowy. Powierzchnia zewnętrzna krcsomóz.gowia, tz.w. kora. to Islota (substancja) szara (o grubości 1.5-5 mm w zależności od okolicy |>ólkuli) zbudowana z kilku miliardów komórek nerwowych. Pod nią znajduje się istota biała, zbudowana z pęczków włókien nerwowych. Wzory sfaldowań kory są stałe. Obie półkule poląc/.onc są spoidłem wielkim

Grube ścinr.y komory międz.ymózgowia, zbudowane z istoty szarej rozdzielonej istotą białą na szereg skupień

Funkcje

•    Ośrodek wyższych czynności nerwowych (pamięć, interpretacja zjawisk, kojarzenie)

•    Główny rrfroóck odbiorczy bodźców zmysłowych

•    Określone mieisca w korze odpowiadają określonym funkcjom. Większość funkcji ma ośrodl • w obu półkulach, ale niektóre są regulowane tylko w jednej półkuli mózgowej

OJ

•o

>»

M

•o

t>

2

Sródmó/gowic

Móżdżek

(lylomó/gowic)

Most

Rdzeń

przedłużony

(zamózgowic)

Rdzeń kręgowy

OO

£

•    Ośrodek przekaźnikowy impulsów zmysłowych (informacje dotykowe, bólowe, termiczne oraz węchowe)

•    Ośrodki aktywności mięśniowej i gruczołowej

•    Ośrodki wielu reakcji emocjonalnych

ws

N

i*

Obszar w dolnej części komory międz.ymózgowia. zbudowany z istoty szarej tworzącej liczne skupienia, '/.biegają się. w nich drogi nerwowe z (oraz do) jnizostalych części mózgu, narządów węchu i smaku

Wąski kanał centralny z. płynem mózgowo-rdzeniowym otoczony grubymi ścianami zawierającymi ośrodki odruchowe i główne szlaki nerwowymi. U człowieka ś. jest znacznie mniejsze ni>. ii kręgowców niższych, u których silnia funkcję ośrodka ostatecznej koordynacji

Owić półkule połączone tzw. robakiem. Kora móżdżku to ciała komórek nerwowych (istota szara). Poniżej znajduje się istotna biała włókna nerwowe komunikujące się z rdzeniem przedłużonym i wyższymi częściami mózgu

fiiiihy pęk włókien, przewodzący impulsy z jednej półkuli móżdżku do drogiej

Wąski kanał centralny z. płynem mózgowo-rdzeniowym, otoczony ściuitą zbudowaną z istoty białej (włókna neuronów) i z istoty szarej skupionej w ośrodki nerwowe

Część wewnętrzna o przekroju |x*pr/ecznym w kształcie motyla utworzona jest z. istoty szarej zbudowanej ż. neuronów. Część zewnętrzna to istota biała. Włókna podzielone są na szlaki (pęczki) spełniające podobne funkcje: szlaki wstępujące (przewodzące impulsy do mózgu) i szlaki zstępujące (przewodzące impulsy z. mózgu do cfcklorów). Przez środek istoty szarrj przebiega wąski kanał wypełniony płynem mó/gi;wo-idzenk>wym

•    Ośrodki regulujące sen. pragnienie, popęd płc.o-wy. pracę przewodu pokarmowego, pracę serca, ciśnienie krwi, temperaturę ciała (przednia część zapobiega podnoszeniu się ciepłoty, a tylna — jej obniżaniu)

•    Wytwarzanie hormonów (patrz str. 66)

Czynnościowa koordynacja impulsów wzroko wych (np. zwężanie źrenicy w silnym świetle) słuchowych, statycznych i przekazywanie ich przedniej części mózgu oraz. do móżdżku

•    Regulacja i koordynacja skurczów mięśni

•    Kierowanie odruchami równowagi

•    Modulowanie impulsów przewodzonych do półkul mózgowych

• Umożliwienie koordynacji ruchowej prawej i lewej części ciała

•    Przewodzenie impulsów od mózgu do rdzenia i odwrotnie

•    Regulacja czynności odruchowych, jak np. praca, serca, oddychanie, połykanie, wymioty, kaszel, czkawka, rozszerzanie i kurczenie naczyń krwionośnych

♦    Przewodzenie impulsów z oraz. do mózgu

•    Ośrodek odruchów

Funkcje spełniane niezależnie od woli    Funkcje zależne od woli