P1080869

Mikołaj SĘP SZARZYŃSKI (1550—1581)

„dziwnie wedle stanu swego pokorny”, jak określi) go jeden z jego współczesnych, reprezentuje po Reju i Kochanowskim trzecie pokolenie polskich twórców renesansowych. Nie pozostawił po sobie ani zaledwie wystarczających danych biograficznych, ani uporządkowanej spuścizny. Był człowiekiem wykształconym, nauki pobierał najprawdopodobniej we Lwowie, od 1563 r. studiował w Niemczech, znał kulturę i poezję starożytną. Wcześnie zmarły, trzydziestoletni poeta fascynuje wielkim talentem, a przy tym niezwykłą sprawnością pióra, opanowaniem reguł sztuki poetyckiej.

Rytmy abo Wiersze polskie

Niewielki tomik poezji, wydany dopiero w 1601 r. przez młodszego brata poety, zawiera nie wszystkie zapewne utwory Mikołaja, częściowo już znane z wcześniej krążących rękopiśmiennych odpisów. Kompletnego dorobku poety nie można ustalić z powodu fatalnego stanu zachowania jego pisarskiej spuścizny.

Sonet IV. O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem¹

Pokój szczęśliwość. Ale bojowanie

Byt nasz podniebny. On srogi ciemności Hetman² i świata łakome marności O nasze pilno czynią³ zepsowanie.

Nie dosyć na tym, o nasz możny Parne!

Ten nasz dom-ciało, dla zbiegłych lubości⁴ Niebacznie zajźrząc duchowi zwierzchności,

Upaść na wieki żądać nie przestanie.

Cóż będę czynił w tak straszliwym boju?

Wątły, niebaczny, rozdwojony w sobie?

Królu powszechny, prawdziwy pokoju,

Zbawienia mego jest nadzieja w Tobie!

Ty mnie przy sobie postaw, a przezpiecznie⁵ Będę wojował i wygram statecznie!

262

1

' Por. Ks. Hioba 7,1; w przekł. Wujka: „Bojowanie jest żywot człowieczy na ziemi”,

2

on srogi ciemności hetman — szatan.

3

   czynią — starają się, zabiegają.

4

   dla zbiegłych lubości — dla przemijających, niestałych przyjemności,

5

i przezpiecznie — bezpiecznie, pewnie.