P1080891

?Skn

p

?«>sS

Na?" '

_n *Kk . ^Ospr^

■Pi

^m%w*r

^cąn,^

posłuszeństwo Boa

s przez swoją śwk dzierży! władzę ii (Hbr 2,14) i jmcqi

:ie śmierć je$!p n w świetle Zra-który jest nazw', d umarłych¹ Ko ! •pierworodny’ e ważności.ant 1 to prawda waznz janina, ponewsz ć“ go od Chry^BS zeciwnie, poprzez aje uzdotom* bliczu Chrystus tusem" (Flp 1^3) ne doświadczeń nowej pe^' vstantaCty** ale dalsze tn**

KS. ANDRZEJ DRAGUŁA OSWOIĆ ŚMIERĆ

ks. Marek Parchem - dr teologii w zakresie biblistyki, lic. nauk biblijnych, adiunkt w Katedrze Literatury Mię-dzytestamentalnej na Wydziale Teologicznym UKSW w Warszawie, wykładowca w WSD w Pelplinie.

sie wszyscy^

pows®¹^

fes*

_kiem podkreślają prawdę, że śmierć nie jest końcem egzystencji człowieka. Życie nie kończy $ję wraz z ustaniem funkcji biologicznych człowieka, ale trwa nadal, a śmierć jest jedynie kolejnym etapem w osiągnięciu pełni, śmierć nie jest ostatecznym momentem w życiu człowieka, ale podlega całkowicie Bogu jako Panu życia i śmierci, który swoją moc najpełniej objawił w Jezusie Chrystusie. Dzięki śmierci i Zmartwychwstaniu Chrystusa wierzący w Niego może z ufnością powtórzyć za apostołem Pawłem:

Istnieje coś takiego jak banalność śmierci. Wynika ona z jej powszechności. Z tego, że zdarza się nieustannie. Śmierć jest przecież faktem codziennym. Ludzie umierali, umierają i będą umierać. Nie należy się w tej kwestii spodziewać zmian. W śmierci jest pewność zdarzania się, pewność tego, że przyjdzie na pewno, pojawi się pewnego dnia. Ale banał niespodziewanie zmienia się w dramat i tragedię. To prawda, że umierają zawsze inni. Prawdą jest także to, że śmierć, a właściwie umieranie - jeśli można tak powiedzieć - ko-niuguje się niejako od końca. Najpierw umiera jakiś on, ona, ono, potem jakiś ty, a dopiero na końcu umieram ja. I tak oto z banału śmierć przemienia się dramat. Przestaje być masowa, bezimienna i cudza. Staje się indywidualna, własna, moja. Czy da się ją taką oswoić? Czy da się oswoić tę odwrotną koniugację, tę myśl, że śmierć się zbliża nieuchronnie, ale zbliża się także krokiem o tempie nieznanym, że nieprzewidywalny jest moment, gdy zapuka do drzwi? Że nigdy nie wiemy, czy daleko jest, czy blisko?

Istnieje coś takiego jak oswojenie radykalne. To decyzja o wyborze godziny śmierci i sposobu jej nadejścia. „Żyjemy, by umrzeć, żyjemy też, by żyć” - śpiewa Peja. Chęć rady

„a kiedy już to, co zniszczalne. przyodzieje sie

w niezniszczalność,

a to. co śmiertelne, przyodzieje się

w nieśmiertelność,

wtedy sprawdzą się słowa,

które zostały napisane:

Zwycięstwo pochłonęło śmierć.

Gdzież jest, o śmierci, twoje zwycięstwo? Gdzież jest, o śmierci, twój oścień?"

(1 Kor 15,54-56), a odpowiedzi na stawiane przez niego pytania są oczywiste dla każdego chrześcijanina.

kalnego oswojenia śmierci przychodzi wtedy, gdy „by żyć” staje się trudniejsze niż „by umrzeć”, gdy życie staje się dla kogoś z jakiegoś powodu tak bardzo nieznośne, że -jak mu się wydaje - uciec można od niego tylko w śmierć. Tak jest w przypadku samobójstwa, eutanazji, w przypadku samobójczej śmierci „honorowej", gdy dla kogoś staje się ona jedyną ucieczką przed hańbą. Takie „radykalne oswojenie” jest jednak zawłaszczeniem śmierci, jest wkroczeniem w kompetencje Boga i uczynieniem z niej jedynie rzeczy ludzkiej, próbą odarcia jej z nadprzyrodzono-ści, nieskutecznym zamachem na jej tragiczność. Czy można oswoić się ze śmiercią? Czy można oswoić śmierć? Nie, ona się wymyka. Przecież po niej nie żyje się już tak, jak dotąd. Po śmierci żyje się zupełnie inaczej, bo już bezśmiertnie. Nie, nie można oswoić śmierci, można jedynie oswoić się z myślą o niej.

Średniowiecze znało ars bene moriendi, czyli sztukę dobrego umierania, która obejmowała zalecenia dla umierających. „Sztuka” ta koncentrowała się jednak na samym akcie śmierci, na momencie kulminacyjnym i na poprzedzających ją chwilach agonii. Jeśli można tak powiedzieć, to koncepcja ta „dowartościo-

FORUM „KATECHETY

61