PICT6400

Prawo.

zmiennej „wyznanie religijne" pięć czy więcej wartości: katolickie sławne, ewangelickie, moj/eszowc, inne.

c) Zmienne niezależne, zależne, pośredniczące

Zmienna za pomocą której badacz chce wyjaśniać zmiany w wartością drugiej zmiennej nazywany zmienną niezależną „X Zmienna !Utesąic2_na^^c‘ cecha przedmiotu, która wyjaśnia badane zjawisko i której wartości powodj* zmiany w wartościach zmiennych zależnych. Niekiedy zmienna ta nazywają;^ zmienną wyjaśniającą. Zmienna niezależna to zakładana przyczyna spraw^ którą dobiera badacz, w celu określenia zmian w wni (ościach zmiennej zalew będącej jej skutkiem. Zmienna, której wartości liczbowe "pływają J zmienną zależną „Y”, powodując w niej określone zmiany, nazywaj zmienną niezależną „X”.

Zmiennymi niezależnymi w badaniach pedagogicznych, są wszelkie celowe i zamierzone sposoby i metody oddziaływań wychowawczych bezpośrednio bądź pośrednio wpływające na proces kształcenia i wychowania, i powodując zmiany w rozwoju umysłowym, fizycznym, społecznym i moralnym dzieci i młodzieży. Można do nich m.in. zaliczyć: organizację pracy w szkole, kompe-tcncjc nauczycieli, metody i formy pracy, programy nauczania, podręczniki szkolne, istniejące pomoce dydaktyczne, stosowane sposoby i motywowania, nagradzania i karania uczniów, warunki materialne szkoły, itp. Są nimi także cechy społeczno-demograficzne badanych, takie jak: płeć badanych, wiek, pochodzenie społeczne, poziom wykształcenia rodziców, miejsce zamieszkania, uzdolnienia, zamiłowania ucznia, inteligencja dziecka, sytuacja materialna dziecka, atmosfera domu rodzinnego, typ rodziny, miłość rodzicielska, warunki nauczania, itp.

Zmienne, które są przedmiotem badania i które badacz pragnie wyjaśnić nazywamy zmiennymi zależnymi „Y” Są nimi poszukiwane i oczekiwane przez badacza skutki oddziaływań zmiennych niezależnych. Zmienne zależne są bezpośrednim lub pośrednim następstwem oddziaływania innych zmiennych. Zmienna, która jest przedmiotem badania i której wartości liczbowe rosn^ bądź maleją pod wpływem działania zmiennej niezależnej nazywamy zmienną zależną „Y”.

W badaniacłi pedagogicznych zmiennymi zależnymi (y) są rezultaty celowych oddziaływań pedagogicznych. Można do nich zaliczyć m.in. zmiany w osobowości dziecka, osiągnięcia szkolne uczniów, poziom i zasób posiadane, wiedzy, nabyte umiejętności, sprawności i kompetencje zawodowe, P°^zl(|f przygotowania do pracy i życia społecznego, postawy uczniów, stosunek nauki, poziom uspołecznienia, itp.    ^

W matematyce zmienna zależna „Y” to ta, która umieszczona jest po wej stronic równania a zmienna niezależna „X" po prawej. Można powie®¹ '

_/c V jest funkcją ,.X". co można zapisać )' = jU). W tym wypadku po-

wicmy. ^/c wniany wartości ,.X” pociągają za sobą zmiany wartości „Y” lub. że

\” wpły^{wa na} >r^    zatem chcemy np. wyjaśnić, „Czy poziom aspiracji

"dukacyjnych uczniów zależy od osiąganych ocen szkolnych?” to poziom ^C iracji jest zmienną zależną „Y , zaś osiągane przez ucznia oceny w nauce 'poszczególnych przedmiotów są zmienną niezależną ..X”. Badacz może, orając się na własnym doświadczeniu założyć hipotetycznie, że zmienna lic/ale/.na. jaką są oceny szkolne „X” wpływają na zmienną zależną „Y" róż-"icując P^{oziom as}P^iracj‘ edukacyjnych. Może przyjąć, że między tymi ^IU iennymi istnieje związek, tzn. że uczniowie uzyskujący wyższe oceny, ^osiadają wyższy poziom aspiracji edukacyjnych niż uczniowie uzyskujący niższe oceny.

Wskazując na istnienie związku między zmiennymi, mamy na uwadze to, ze . . zmiennymi istnieją zależności, tzn. istnieje coś wspólnego dla obu ^ml<icnnvch l tak np.. jeżeli wiemy, że istnieje związek między obecnością ^/JV_{oW na} zajęciach z języka polskiego a ilością popełnianych przez nich błę-r _v podczas dyktanda, to zakładamy, że zmienne te zmieniają się jednocześnie.

1 że s, wspólzmicnnc. Oznacza to, że zmiana wartości jednej zmiennej powoduje zmianę wartości drugiej zmiennej y’\ W tabeli 1 przedstawiono przykład dwóch zbiorów wyników dotyczących frekwencji uczniów w szkole a ilością błędów popełnionych w dyktandzie.

Tabela l. Związek pomiędzy frekwencją a błędami w d>ktand/ie

Dzieci wg numeru dziennika	Nieobecność w godzinach (zmienna ..x")	Ilość błędów w dyktandzie (zmienna ..y”)
1	3	1
2	5	2
3	$	4
4	14	6
5	IS	$
6	20	9
7	25	10
S	29	12
9	38	16

Dane tabeli 1 wskazują, że zmienne są współzmienne, tzn...ze nieobecności uczniów na zajęciach w szkole (zmienna ,.x    * można

ilości popcłnionycłi błędów w dyktandzie (zmienna ,.y •    ‘ . ._xlnc:

powiedzieć, że dwie zmienne są powiązane, jeżeli zmiany " '    . * związku,

zmiennej powodują zmiany w wartości drugiej. Wskazując na is należy także mieć na uwadze kierunek tej zależności oraz si ę.