polski ubior0

ZŁOTY

OKRES

UBIORU

XVI wiek

Najdziesz go po husarsku z koniem i piechotą.

By się tam urodził z tak piękną ochotą.

Kiedy chce, Turczyn z niego...

Mikołaj Rej

Patrzcie zasię na kształty, na różne ubiory.

Na wymysły rozliczne, a na dziwne wzory. Najdziesz Włocha własnego, by się tam urodził, Najdziesz co po hiszpańsku drugi będzie chodził.

Renesans, klóry we Włoszech rozwijał się od XIV do początku XVI wieku, w krajach północnej Europy wystąpił nieco później. Polski renesans różnił się od włoskiego pierwowzoru. Złożyło się na to szereg powodów, a mianowicie: inne były w Polsce warunki społeczno-polityczne, inna zastana kultura rodzima, no i co najważniejsze rola hegemona w procesie przemian społecznych, politycznych i kulturalnych nie przypadła u nas w udziale mieszczaństwu, lecz średniej szlachcie. Współ twórcami a zarazem odbiorcami kultury Odrodzenia w Polsce byli jednak nic tylko przedstawiciele szlachty, ale także wykształceni na uniwersytecie krakowskim i bardzo często włoskich przedstawiciele mieszczaństwa i nawet synowie chłopscy, którzy nie tylko ostro wysuwali problematykę społeczną, lecz przeciwstawiali się panującej ideologii średniowiecza, proponując mniej lub bardziej konsekwentnie nowe ideały humanistyczne. Owe ideały wyrażały się w zainteresowaniu naturą człowieka i jego życiem, a także w afir-macji potrzeb życiowych człowieka i konieczności ich zaspokojenia. Wśród wielu potrzeb ludzkich należy wyszczególnić potrzebę ubioru, o której zaspokojenie w okresie Odrodzenia wyjątkowo dbano. Kultura polskiego Złotego Wicku sięgała do wielkich osiągnięć i zdobyczy renesansu w-łoskiego na polu myśli społecznej, nauki, literatury pięknej, architektury i sztuki, a w-ięc wpływy włoskie nic mogły nic pojawić się także i w ubiorze polskim tego okresu. Przenikanie ich do Polski odbywało się za pośrednictwem dworu, szczególnie w okresie pobytu królowej Bony, oraz przyjeżdżających do Polski humanistów włoskich i wyjeżdżających do Włoch Polaków. Studenci pow-racający z uniwersytetów' włoskich przywozili z sobą nie tylko biret i togę doktorską, ale i ubiór włoski. Wpływ na ubiór wywierały również podróże kupców, wędrówki czeladników, górników' i przypływający do Polski marynarze.

50