polski ubior4

101. Rekonstrukcja ubioru Gabriela Tarnowskiego podstawie zachowanego żupana, jedwabnej podszewki delii, fragmentu paja z rapciami } czapki

w stanic zaspokoić naszego zapotrzebowania. Fakt ten skłonił hetmana Stanisława Koniecpolskiego do założenia w Brodach manufaktury nastawionej na produkcję tej tkaniny. Działalność owej manufaktury rozszerzono w 1643 r. przez założenie jej filii we Lwowie.

Produkty pochodzenia zachodniego importowano do Polski przede wszystkim przez Gdańsk i Elbląg. Przywożone wyroby nic były jednak w stanie zaspokoić zapotrzebowania krajowego. W wieku XVII następuje u nas dalszy rozwój produkcji tekstylnej, szczególnie intensywnie rozwijającej się w Gdańsku i w Wielkopolsce. Na rozwój sukiennictwa wielkopolskiego niebagatelny wpływ wywarła wojna trzydziestoletnia. Pod jej wpływem masy tkaczy śląskich, uciekając w popłochu z pustoszonego kraju, napływały do Wielkopolski, osadzając się tutaj na stałe. Zapoczątkowało to powstawanie nowych ośrodków sukienniczych, a także rozwój i wzrost znaczenia tych miast, które rozwijały sukiennictwo już w okresie wcześniejszym, a więc przede wszystkim Zdun pod Krotoszynem, Kobylina, Rawicza, Bojanowa, Leszna, Wschowy, Kargowej, Obrzycka, Czarnkowa, Łobżenicy i innych.

Dla rzemiosła i handlu polskiego w pierwszej połowie XVII w. groźną konkurencję stanowili rzemieślnicy i kupcy żydowscy. Jak stwierdza Sebastian Miczyński w Zwierciadle Korony PolskUj (wyd. w 1618 r.), hurtownicy żydowscy we Lwowie i Krakowie prowadzili handel futrami rysiów i soboli w porozumieniu z wołoskimi Żydami. Sprowadzali też towary z Norymbergi, Lipska, Frankfurtu nad Menem i przywozili je na wszystkie większe jarmarki w Poznaniu, Gnieźnie, Toruniu, Lublinie, Jarosławiu i Łowiczu. Handlowali safianem i lepszymi gatunkami skór, w które zaopatrywali się szewcy, rymarze i introligatorzy, oraz odzieżą używaną i wykonywaną przez chałupnicze rzemiosło żydowskie, rozwijane systemem nakładczym. Zarówno kupcy, jak i rzemieślnicy żydowscy byli pod opieką magnatów — właścicieli miast i miasteczek, ciesząc się ich poparciem.

Pierwsze trzydziestolecie XVII w. nie przyniosło prawic żadnych zmian w modzie męskiej, której krój i długość ustaliły się w 2 połowie XVI w. na dworze Batorego (tabl. VI). Widać to najlepiej na zabytkowym zespole ubiorów starosty krakowskiego — Gabriela Tarnow-

84