polski ubior9

podszewki, którą dla podniesienia efektu całości ubioru dobierano w innych, kontrastujących kolorach. Natomiast orientalizm polskiego ubioru polega! nic na szczegółach, lecz raczej na ogólnym wrażeniu, jakie wywierał. Długość szat, zarówno spodniej, jak i wierzchniej, kontrastowała z zachodnią modą ówczesnych krótkich bufiastych spodni i pończoch, obcisłego kaftana i krótkiego płaszcza.

Ubiór męski okresu renesansu był różnorodny jeszcze i z tego względu, że inną odzież zakładano do pracy na roli, w warsztacie, inną do sklepu czy kramu, a jeszcze inną na występ) uroczyste i odświętne, przy czym bogactwo i zbytek był uzewnętrzniony w odzieży odświętnej przeznaczonej na wyjątkowe okazje i przekazywanej niejednokrotnie z pokolenia na pokolenie.

Dla polskiej mody męskiej pierwszej ćwierci XVI w. charakterystyczne były krótkie i ozdobne, jakby nieco przyciasne ubiór) bez kołnierza, które sięgały do dobrze wymodelowanych sukiennych spodni. W ubiorach tych oprócz doskonałego kroju ważną rolę odgrywały kontrastujące z sobą żywe barwy. Malowniczość obcisłych ubiorów przejawiała się w oryginalnej kombinacji spodni z dw'óch różnych kolorów dla każdej nogawki, bądź w łączeniu tkaniny w pasy lub w romby z tkaniną jednobarwną (rys. 66). Takie łączenie barwnego sukna wymagało precyzyjnej techniki szycia i w^: dużej mierze było uzależnione od jakości tkaniny. Te krótkie i obcisłe ubiory były po wyjściu z domu tylko częściowa widoczne spod długiej i obszernej szuby (rys. 67).

Ubiory rzemieślników na miniaturach Kodeksu Behema są nieco dłuższe, ale wąskie ich rękawy wiązane na wysokości łokcia były niewygodne w czasie pracy. Dla wygody kaftany odrzucano z ramion i związywano w pasie, lub też ich rękawy z wąską dolną częścią zdejmowano dla swobody ruchów i pozostawiano zwisające na tasiemkach (rys. 68).

Znacznie wygodniejszym ubiorem były włoskie sajany, popularne zwłaszcza na dworze królewskim. Sajan w górnej części przylegał do figury, a fałdzisty jego dół sięgał powyżej kolan. Wycięcie ubioru ukazywało koszulę suto marszczoną i zdobioną haftem, z rękawami szerokimi, bufiastymi i zwężonymi kołp~dłoni. W ubiorach dziecie-

67. Szuby

59