przeciwnadcisnieniowe (2)

pacjenta). Postępowanie farmakoterapeutycznc należy rozpocząć dopiero wówczas, gdy zabiegi „nicfarmakologiczne” okazały się nieskuteczne. Leki przeciwnadciśnicniowe w zależności od punktu uchwytu i mechanizmu działania dzieli się na sześć podstawowych grup (patrz wyżej).

Postępowanie terapeutyczne i wybór zależy przede wszystkim od stopnia^- i zaawansowania nadciśnienia. Uważano, że podstawowym kryterium w tym stanie chorobowym jest wartość rozkurczowego ciśnienia tętniczego krwi. Ostatnio jednak wielu klinicystów zwraca uwagę na większe znaczenie ciśnienia skurczowego. Wprowadzono również inne kryteria nadciśnienia m.in. ciśnienie tętna.

W nadciśnieniu łagodnym (ciśnienie rozkurczowe <13,3 kPa - 90-104 mm Hg) podaje się przede wszystkim diuretyki tiazydowe, inhibitory konwertazy angiotenzyny lub leki (i-adrcnolityczne oraz jako wspomagające leki kojące.

W nadciśnieniu umiarkowanym (ciśnienie rozkurczowe <14,7 kPa -105-114 mm Hg) podaje się diuretyki tiazydowe i p-blokery, ponadto metyldopę i klonidynę, lecz głównie w skojarzeniu. Ponadto stosuje się pochodne hydrazynoftalazyny lub inne leki rozszerzające naczynia (np. minoksydyl), prazosynę i inhibitory konwertazy angiotenzyny oraz bloke-ry kanału wapniowego.

W nadciśnieniu ci£Żkim (ciśnienie rozkurczowe >16 kPa - 115 mm Hg) stosuje się w skojarzeniu diuretyki tiazydowe, leki p-adrenolityczne, pochodne hydrazynoftalazyny, prazosynę, klonidynę, metyldopę czy guanetydynę oraz blokery kanału wapniowego. Niekiedy podaje się leki ganglioplegiczne.

W przełomach nadciśnicniowych (gwałtowne, nagłe i znaczne wzrosty ciśnienia krwi) stosuje się nifedypinę, diazoksyd, pochodne hydrazynoftalazyny, diuretyki tiazydowe i nitroprusydek sodowy. W przełomach nadciśnicniowych u chorych z guzem chromochłonnym nadnerczy lekiem z wyboru jest fentolamina.    /

[Nadciśnienie tętnicze często współistnieje z innymi chorobami. W zależności od choroby towarzyszącej pewne grupy leków przeciwnadciś-nieniowych są wskazane, a inne przeciwwskazane. 1 tak w nadciśnieniu tętniczym współistniejącym z:

-    chorobą niedokrwienną serca - wskazane są P-blokery, leki blokujące kanał wapniowy i inhibitory ACE

-    niewydolnością krążenia - wskazane są leki moczopędne, inhibitory ACE, prazosyna, dihydralazyna

-    nie stosować P-blokerów i leków blokujących kanał wapniowy (z wyjątkiem nifedypiny)

-    zaburzeniami rytmu serca z:

-    bradykardią - wskazane są inhibitory ACE, dihydralazyna, nifedy-pina, prazosyna; tachykardią - wskazane są klonidyna, P-blokcry, diltiazem i werapamil

-    cukrzycą - wskazane inhibitory ACE

-    nie stosować P-blokerów i tiazydowych leków moczopędnych

-    niewydolnością nerek - wskazane prazosyna, leki blokujące kanał wapniowy, dihydralazyna, pętlowe leki moczopędne

- nie stosować klonidyny

-    chorobami dróg oddechowych - nie stosować p-blokerów.

27.3.    Leki moczopędne

Leki moczopędne są lekami „pierwszego rzutu” w leczeniu nadciśnienia. Charakteryzują się dużą skutecznością i małą toksycznością. Leczenie każdej postaci nadciśnienia, z wyjątkiem nadciśnienia złośliwego lub powikłanego powinno się rozpoczynać od diuretyków. Najczęściej stosuje się hydrochlorotiazyd, chlortalidon, klopamid, indapamid, furosemid i kwas etakrynowy.

Działanie hipotensyjne diuretyków występuje zwykle po 1-3 godzinach, a czas działania zależy od preparatu (chlortalidon działa nawet do 72 godzin). Przy stosowaniu leków moczopędnych, zwłaszcza w nadciśnieniu należy zwracać uwagę na niebezpieczeństwo hipokaliemii, hiperglikemii, wzrostu stężenia kwasu moczowego we krwi, a także na zmiany w składzie lipidów. Najgroźniejsza jest oczywiście hipokaliemia. Z tego powodu należy pamiętać o konieczności uzupełniania utraty potasu odpowiednimi preparatami, zawierającymi potas.

Leki moczopędne omówiono w rozdziale 37.

27.4.    Leki p-adrenolityczne

W leczeniu nadciśnienia stosuje się leki p-adrenolityczne - zarówno kardionieselektywne (tzn. blokujące receptory p₍ i p₂), np. propranolol czy nadoloi, jak i kardioselektywne (tzn. blokujące wybiórczo receptory p,), np. metoprolol. Szczególne znaczenie w leczeniu nadciśnienia ma labe-talol - unikatowy lek blokujący zarówno receptory P-adrcnergiczne, jak i a-adrenergiczne. Leki p-adrenolityczne omówiono w rozdziale 12.

27.5. Leki działające ośrodkowo

Bardzo istotne znaczenie w leczeniu nadciśnienia odgrywają leki wpływające hamująco na aktywność układu współczulnego w oun.

W tej grupie leków, starsze preparaty działające na układ współczuiny /A pośrednictwem ośrodkowych receptorów a-adrenergicznych - klonidy-na, guanfacyna, guanabenz, guanoksabenz i metyldopa, są stopniowo wypierane przez lepiej tolerowaną grupę działającą na ośrodkowy receptor imidazolowy I, - rilmenidynę i moksonidynę.

523