PTDC0070

O    15cm

1

Ryc. 11. Germańskie miecze jedno sieczne (3-5) i ich przypuszczalne pierwowzory (1-2): 1 - nóż bojowy z Pist oli, grób 31 (Rumunia); 2 - nóż bojowy kultury pomorskiej ze Szprotawy, grób 3; 3 - miecz typu W.IzDohrzankowa, grób 32; 4 - miecz typu W.II Z Kuznocina; 5 - miecz typu W.lll z Tuczna.

Wg J. Nemeti,

J. Fogla, J. Okulicza,

./. Skowrona i T. Makiewicza

Ryc. 12. Miecze obosieczne:

1 - Pikule; 2 - Łagowo.

Fot. A. Kokowski (1), wg E. Petersemi (2)

W strukturze militarnej kultury przeworskiej w fazie A, można zaobserwować dwie przeciwstawne tendencje. Z jednej strony cały czas bardzo wyraźny jest celtycki wzorzec uzbrojenia, manifestujący się wysokim (i wzrastającym jeszcze w tej fazie) udziałem wojowników posiadających miecz lub kompletne uzbrojenie (por. tabela 1). Na marginesie można tu dodać, iż część z nich (niewielka) miała jednak miecze jednosieczne. Równocześnie nasila się tendencja ku modelowi „lżejszemu”, lokalnemu, w którym główną bronią była włócznia. Wzrasta zatem liczba tzw. „włóczników”, a równocześnie znacząco zmniejsza się liczba „tarczowników”, uzbrojonych w zestaw składający się z włóczni i tarczy.

Wpływy celtyckie widoczne są także na innej płaszczyźnie, w postaci obecności obcych wytworów. Należałoby tu podkreślić stały napływ wysokiej jakości mieczy obosiecznych. Wspominane były już egzemplarze ze stemplami na głowniach, obecnie pojawiają się liczniejsze okazy w pochwach zdobionych na przedniej stronie pod dzwonowatym wylotem parą poziomo położonych esownic, jak na przykład miecze z grobu 98 z Dzierzążni Nowej, ewentualnie z Pikul. Bardzo interesująco przedstawia się kwestia tzw. mieczy „dziwerowanych”, na głowniach których widoczny jest ornament podłużnych fal lub pasm. wyraźnie odcinający się od powierzchni. Termin „miecze dziwerowane" odnosi się zresztą ex definitione do broni z okresu rzymskiego i wczesnego średniowiecza, wykonywanej w technice naprzemiennego łączenia ze sobą (skuwania) skręcanych pasm żelaza i stali. Obszerne studium R. Ple-inera wykazuje, że brak jest jednoznacznych dowodów na stosowanie tej technologii już w okresie lateńskim. Nieco uproszczony sposób wykonania, jednak również leżący poza zasięgiem technicznych możliwości germańskich rzemieślników, wykazuje głownia miecza z Łagowa³. Do jej produkcji użyto wyłącznie żelaza, ale o różnej jakości i stopniu nawęglcnia. Pasma lego materiału zostały dokute do rdzenia głowni, a następnie dołączono do nich ostrza. Powstała w len sposób struktura

Analizs metaloznawcze wykonał M. Biborski z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Patrz też M. Biborski, P. Kaczanowski. 134 Z. Kędzierski. J. Stępiński 2002.