26
pracy, ocena wymogów pracy, analityczno-punktowe metn^, jakościowa ocena pracy1 2 3 4. y en3/ Pracy oraz
Wybór właściwej metody wartościowania zależy wedłna c D ,
[1992, s. 83] od następujących czynników: wielkości przeds' b' B°rkowskieJ i strategii firmy, rodzaju prowadzonej polityki płac, możliwoś?‘ .CeIÓW
tody wartościowania przez pracowników, kosztów opracowań'^ akCeptac-|’ me~ nej metody, uwarunkowań prawnych oraz rodzaju wartościoTańyd^sf1™9 ^
Wartościowanie pracy pełni istotną rolę w kształtowaniu dywidualnych. O zróżnicowaniu wynagrodzeń indywidualnych ^ynafrodze" jn~ oceny pracy, na którą składają się dwa aspekty oceny y ecydują wyniki
- ocena wymagań pracy, wynikająca z rodzaju wykonywanej nriicv
- ocena efektów pracy, obejmująca ocenę wyników
i zachowań indywidualnych. 2 0cenę postaw
Powyższy porządek jest konsekwencją struktury procesu n rozpatrywać jako układ: stanowisko pracy - człowiek - . Cy* któO'r można
wartościowania..., 1979, s. 64]. Wymienione aspekty PfaCy ^etody
pomiaru za pomocą różnych technik. Wymagania pracy °C£ny Są Przedmiotem metod wartościowania, cechy i zachowania pracownika^ ^ °Ceniane za P°mocą niania, a wyniki pracy za pomocą formy plac (przy Cz * P°m°Cą technik oce-chomej występującej w różnej formie jest również uzakr Wysokość PłacY ru-wyników ocen pracowniczych). Każdy z wyróżnionych °d Wysokości
jest rekompensowany za pośrednictwem innych aspektow oceny praCy (rys. 3). y kładnikow Nagradzania
Wyniki wartościowania decydują bezpośrednio o zróż * czych stawek płac, pośrednio natomiast o wysokości skł d •5 6?,C0Waniu zasadm-lane w relacji do płac zasadniczych i premii odzwierciedli™^ ^!_Są usta' Wartościowanie pracy wyznacza bazową hierarchię p{ac k ^ • efektY pracy, pod wpływem innych czynników determinujących zróżntr korygowana
[Czajka, Jacukowicz, Juchnowicz 1998, s. 46J. Ponadto C°Wan,e płac w firmie pracy mają zastosowanie w wielu innych obszarach 0 Wyn*r* Wart°ściowania w przedsiębiorstwie (tabela 7). arządzania personelem
Przedmiot oceny |
Metody oceny |
Sposób wynagrodzenia | ||||
Wymagania związane z określonym stanowiskiem pracy |
Wartościowanie pracy |
Stawka zasadnicza | ||||
Cechy osobowe pracownika |
Okresowe oceny pracownicze |
Przeszeregowania, awanse, nagrody, premie | ||||
Wynik pracy |
Formy płac |
Premie, nadwyżka akordowa, świadczenia kafeteryjne | ||||
Rys. 3. Rola wartościowania pracy w kształtowaniu wynagrodzeń indywidualnych Źródło: [Czajka, Jacukowicz, Juchnowicz 1998, s. 46].
Tabela 7
Dziedziny wykorzystania wyników wartościowania pracy
Analiza i ocena stanowisk pracy | ||
Dziedziny |
Uzyskane informacje |
Wyniki |
Rekrutacja i selekcja |
Wymagane umiejętności, zdolności i doświadczenie |
Standardy doboru i promocji |
Trening i rozwój |
Zadania, pożądane zachowanie |
Programy szkolenia |
Ocena osiągnięć |
Standardy zachowań lub oczekiwane wyniki |
Kryteria oceny osiągnięć |
Projektowanie stanowisk pracy i rozwój organizacji |
Zadania, oczekiwane wyniki |
Struktura organizacyjna |
Wynagradzanie |
Zadania, zdolności, umiejętności zachowania |
Podobieństwa i różnice w pracy, opisy stanowisk, kategoria prac |
Źródło: [Czajka, Jacukowicz. Juchnowicz 1998, s. 41].
Wartościowanie pracy dostarcza informacji o wymaganiach intelektualnych, psychicznych i fizycznych, jakie dana praca stawia wykonawcy, pozwala więc określić warunki, jakim powinien on odpowiadać. Dzięki temu uzyskuje się niezbędne informacje w celu przeprowadzenia prawidłowego doboru i selekcji kandydatów do wykonywania tej pracy. Wyniki wartościowania pracy są także niezbędne dla specjalistów do spraw szkolenia jako podstawa programowania szkolenia i doskonalenia zawodowego oraz opracowania ścieżek rozwoju kariery zawodowej.
laniu stopnia trudności pracy na stanowisku. - zno'Punktowymi przy usta-
Alternatywą wartościowania pracy jest określanie stopnia trudnoś •
świadczeń i intuicji kierowników lub różnicowanie wynaernd^ń °SC1 pracy na Podstawie do-
grupy nieformalnej. ’ na zasadzi'e przynależności do
Istota wymienionych pojęć została szczegółowo scharakterw™,
kacjach: [Kordaszewski 1960, s. 61], [Mełich 1966, s. 202] \A/e/ ,ana w nast?P4jących pubłi-s. 17]. Prezentowane w wymienionych opracowaniach definicje wart M’artościowan‘a..., 1979 ponieważ wszystkie wskazują na posługiwanie się metodami’ analitvc Pr3Cy Są zbliżone,’