Skanowanie 11 10 29 19 (3)

tyczne. Wśród odruchów rzutowanych można rozróżnić odruchy trzewno-rucho-we (podrażnienie otrzewnej wzmaga napięcie mięśni brzusznych), ruchowo--trzewne (odgrywające ważną rolę w regulacji czynności narządów wewnętrznych w czasie pracy mięśniowej), trzewno-skórne (podrażnienie otrzewnej wzmaga recepcję czuciową skóry brzucha) i skórno-trzewne (ogrzewanie skóry prowadzi do hamowania ruchów jelit i łagodzi bóle trzewne).

Odruchy włókienkowe zachodzą bez udziału ośrodka odruchowego. Impulsy z receptorów skórnych biegną włóknem dośrodkowym do jego rozgałęzienia (orto-dromowo) i w tym miejscu przechodzą na odgałęzienie unerwiające naczynia krwionośne skóry łub jakiegoś głębiej leżącego narządu (przebieg antydromowy). W ten sposób dochodzi do rozszerzenia naczyń skóry przy drażnieniu jej receptorów bólowych. Odruchy te dają się wywołać po przecięciu włókna czuciowego powyżej jego rozgałęzienia.

Wrodzone odruchy autonomiczne mogą w ciągu życia zwierzęcia stawać się też warunkowymi odruchami autonomicznymi.

1.10.5.

Ośrodki kierujące czynnością układu autonomicznego

Ośrodki autonomiczne leżą w różnych częściach ośrodkowego układu nerwowego, od rdzenia kręgowego poczynając, a na korze mózgowej kończąc. Rozróżniamy wśród nich ośrodki niższe i wyższe. Pierwsze leżą w piersiowo--krzyżowych segmentach rdzenia kręgowego oraz w specjalnych jądrach autonomicznych nerwów: błędnego, językowo-gardłowego, twarzowego i okorucho-wego. Wysyłają one impulsy do wszystkich autonomicznie unerwionych struktur za pośrednictwem zwojów, kierując autonomicznymi mechanizmami regulacyjnymi pierwszego rzędu.

W skład ośrodków wyższych, leżących już w rdzeniu przedłużonym i śród-mózgowiu (obok ośrodków niższych), wchodzą ośrodki znajdujące się w dalszych, wyższych częściach ośrodkowego układu nerwowego. Kierują one czynnościami ośrodków niższych i mieszczą się głównie w podwzgórzu, układzie rąbkowym i korze mózgowej.

W końcowym odcinku rdzenia kręgowego leżą ośrodki wydalania moczu i kału oraz ośrodki odruchów płciowych (centrum \esico-, ano- et genitospinale). W segmentach piersiowych znajdują się rdzeniowe ośrodki naczyniowo-ruchowe i ośrodki wydzielania potu, a w zasięgu ostatniego odcinka szyjnego i 2-3 pierwszych odcinków piersiowych mieści się ośrodek rzęskowo-rdzeniowy (centrum ciliospinale), regulujący szerokość źrenic (ośrodek odruchu rozszerzenia źrenicy). W rdzeniu przedłużonym (opuszce) i moście leżą części ośrodka oddechowego, w opuszce - ośrodek naczyniowo-ruchowy i regulujący akcję serca. Czynności rdzeniowych ośrodków wydalania moczu i kału regulowane są przez specjalne zgrupowania komórek śródmózgowia.

Najwyższą strukturą podkorową koordynującą aktywność autonomiczną jest podwzgórze. Poza wpływem na ośrodki pnia mózgowego (rdzenia przedłużonego, mostu i śródmózgowia) oraz rdzenia kręgowego podwzgórze kontroluje 96    uwalnianie hormonów przysadkowych, reguluje gospodarkę wodną organizmu,