skanuj0002

wpływające na ograniczenie emisji szkodliwych związków do atmosfery. Obecnie, emisja szczególnie szkodliwych związków jest normowana międzynarodowymi aktami prawnymi, ale, ale — nie cały świat jest tych aktów sygnatariuszem, a ponadto nadal istnieje możliwość „sprzedaży” niewykorzystanych limitów emisji - jakby atmosfera nie była wspólnym dobrem planety Ziemi.

Wszechobecny tlen, możliwy do wyeliminowania jedynie w praktyce muzealnej, jest gazem bardzo aktywnym, wywołującym reakcje utleniania, które mogą być wzmagane przez inne w/w czynniki. Możliwe jest przechowywanie cennych obiektów w hermetycznych gablotach, w warunkach beztlenowych, w próżni lub w atmosferze gazów szlachetnych: helu, azotu; są to sposoby kłopotliwe, o nie zawsze przewidywalnych skutkach (jak chociażby atak bakterii beztlenowych, o których było wspominane w poprzednich wykładach). Stosuje się raczej zwykłe gabloty klimatyzowane, z utrzymywanymi określonymi warunkami cieplno-wilgotnościowymi; oczyszczanie powietrza z zanieczyszczeń jest też dosyć kłopotliwe i nie zawsze możliwe.

Dwutlenek siarki.

Dwutlenek siarki jest gazem, jednym z najczęściej występujących w atmosferze polutantów; skoncentrowany - jest źródłem specyficznego odoru. Powstaje na skutek spalania węgla zanieczyszczonego siarką. Przykładowo, w Nadrenii - Westfalii rocznie wydalanych jest do atmosfery 400 000 ton tego związku.; blisko 90 % jest wynikiem spalania węgla, odpadów i benzyny, pozostałe 10 % jest emitowane przez przemysł chemiczny; jedynie 1 — 2 % wynika z użytkowania samochodów. Powstający dwutlenek siarki w obecności żelaza (którego jony są wszędzie, np. w kurzu⁹²) i wilgoci przemienia się w kwas siarkowy.

Dwutlenek siarki może powodować tzw. czerwoną korozję skóry, odbarwienia wszelkich pigmentów i barwników, powszechnie jest znana „choroba ultramaryny”, wywoływana jego destrukcyjnym działaniem⁹*. Dwutlenek siarki jest również odpowiedzialny za niszczenie tynków i malowideł ściennych, gdy powoduje przemianę węglanu wapnia w gips. Najgroźniejszym niebezpieczeństwem jest jednak działanie kwasu siarkowego, który w określonych warunkach może powstawać z dwutlenku siarki. Kwas siarkowy jest związkiem bardzo mocnym, wolno parującym, o silnym działaniu destrukcyjnym. Dwutlenek siarki przekształca się w kwas siarkowy w atmosferze wilgoci i w obecności katalizatora, którym może być żelazo, mangan lub miedź. Żelazo może być zanieczyszczeniem występującym w licznych materiałach, a szczególnie w kurzu. Materiały higroskopijne, takie jak papier lub tekstylia są szczególnie wrażliwe na działanie dwutlenku siarki: zawierają w swoim składzie żelazo i w atmosferze podwyższonej wilgotności ułatwiają przekształcanie tego związku w kwas. Dwutlenek siarki powoduje chemiczną degradację miedzi. W wilgotnej atmosferze (60 -65% RH) obecność dwutlenku siarki przyspiesza i intensyfikuje korozję żelaza, miedzi, brązu, stali cynkowanej i innych metali. Atakuje również srebro, efektem jest wytworzenie czarnego siarczku srebra.

stężeniach. Wykrywanie tak niewielkich ilości wymaga skomplikowanej i kosztownej aparatury. Przypuszcza się, że w Polsce występuje w powietrzu znacznie więcej dioksyn i węglowodorów aromatycznych niż w Europie zachodniej, bynajmniej nie z winy przemysłu - źródłem ich są domowe paleniska, gdyż ich właściciele nie tylko używąją węgla złej jakości, ale też spalają w nich tworzywa sztuczne i inne odpady. W minionym roku (2004) w Krakowie podjęto międzynarodowy projekt mający na celu ocenę sytuacji w tym regionie i podjęcie odpowiednich działań eliminujących zagrożenia.

⁹¹0 destrukcyjnym działaniu kurzu była już mowa we wcześniejszych wykładach: kurz jest higroskopijny, nasyca się parą wodną i w obecności substancji szkodliwych, jak kwas siarkowy powoduje to efekt chemicznych kompresów.

⁹³ Zaobserwowano zmiany zabarwienia warstw malowanych ultramaryną naturalną - wyraźne szarzenie tego pigmentu; wiązane jest to z wrażliwością tego pigmentu na kwasy, zarówno te zawarte w spoiwie malarskim, jak i w atmosferze.