skanuj0018

Tętnice

Tętnice luków aorty pojawiają się w mezenchy-mie luków skrzelowych kolejno w kierunku czaszkowo-ogonowym, łącząc worek sortowy z dwiema aortami grzbietowymi. Te ostatnie łączą się pomiędzy IV segmentem lędźwiowym i IV segmentem piersiowym, tworząc pojedynczą aortę zstępującą {aorta descendens) W miarę pojawiania się nowych luków aorty ulega zmianie droga przepływu krwi. Pierwsze dwa luki ulegają częściowemu zanikowi. Ich końce grzbietowe zostają włączone do i. szyjnej wewnętrznej-aja. carntis interna), dając początek pierwotnej t. szczękowej (luk I) i gałęzi strzomiączkowej (ramus stapedius) t. usznej tylnej (a, auriuuiaris pusterior). Końce brzuszne natomiast mogą ulec włączeniu rio t. szyjnej zewnętrznej {a. carotis extema). W miarę rozwoju szyi i zstępowania serca z zajmowanej pierwotnie pozycji w jej obrębie, rozwój Ili i IV łuku powoduje rozciągnięcie worka sortowego w obie strony i wyodrębnienie lewego i prawego rogu. Część worka związana z III lukiem uleya dalszemu wydłużeniu i tworzy tętnicę szyjną wspólną (o. carolis communis). Z tętnicy tej powstaje jako nowe odgałęzienie t. szyjną zewnętrzna {a. carotis extemo), chociaż niekiedy w jej skład mogą wchodzić fragmenty dwóch pierwszych luków. Część bliższa t. szyjnej wewnętrznej pochodzi z luku III. Część dalsza powstaje z odgałęzień czaszkowych aorty grzbietowej, zawierającej fragmenty pierwszych dwóch luków. Czwarte luki utrzymują się w postaci kanałów łączących rogi worka sortowego poprzez odpowiednie aorty grzbietowe z tętnicami kończyn górnych. 2 prawego rogu powstaje pień ramienno-giowowy {iruncus bracbiocephaiicus), a z prawego IV luku część bliższa tętnicy podobojczykowej (a. subciavia). Worek aortowy wraz z lewym rogiem i tętnicą IV luku tworzą luk aorty (arcus aortae). Piąta para tętnic u człowieka występuje jodynie przejściowo lub nie ma jej wcale. Tętnice szóstych luków mają nietypowy charakter. Początkowo krew dochodzi przez nie do pierwotnych splotów naczyń płucnych i dopiero wtórnie uzyskują połączenie z aortą. Początkowe odcinki brzuszne przekształcają się w tt. płucne. Po prawej stronie połączenie z aortą grzbietową ulega przerwaniu, natomiast po lewej stronic utrzymuje się w postaci przewodu tętniczego (ductus arteriosus). Aorty grzbietowe na odcinku pomiędzy U! i IV tukiem skrzelowym oraz nie połączona część ptawej aorty grzbietowej obwoduwo od tętnicy dochodzącej do kończyny zanikają, W tym okresie listwy spiralne, rozpoczynające się na ścianie grzbietowej pnia tętniczego pomiędzy ujściami tętnic czwartych i szóstych tuków, wrastają pomiędzy łożysko płucne (prowadzące z prawej komory poprzez brzuszną część opuszki do grzbietowo-ogonowej części worka aortowego i tętnic szóstych tuków) i łożysko sortowe (prowadzące z lewej komory poprzez grzbietową część opuszki do brzuszno-czaszkowej części worka i jego prawego i lewego rogu). Po zrośnięciu się listew następuje oddzielenie pnia płucnego {truucms puimnnaUs) i aorty wstępującej {aorta ascendens).

W przetrwałych odcinkach tętnic»luków rozwijają się wyspecjalizowane okolice receptorowe, reagujące na zmiany ciśnienia (np, zatoka szyjna -— airnts carotict/s). Do okolic tych dochodzą nerwy występujące w odpowiednich lukach. Nerw krtaniowy wsteczny (rj. laryn-gnus recurrens) dociera do krtani, przechodząc po obu stronach ogonowo w stosunku do VI łtiku. Po lewej stronie luk ten (przewód tętniczy) zstępuje do klatki piersiowej, pociągając za sobą pętlę nerwu. Po prawej stronie VI luk traci połączenie z aortą grzbietową, a luk V występuje jedynie przejściowo, tak że nerw omija te luki,i okręca się wokół luku IV (t. pod-obojczykowa), zstępującego jedynie do początku szyi.

Pierwotne aorty grzbietowe tączą się bezpośrednio z tętnicami pępkowymi {aa. umbiii-caies). Odchodzą od nich brzuszne odgałęzienia segmentalne (tt. żółtkowe), grzbietowo-boczne odgałęzienia międzysegmentałne (somatyczne), boczne gałęzie segmentalne (środkowe) i podłużne zespolenia łączące tętnice na różnych poziomach. Pętle ogonowe tętnic pępkowych zostają ominięte dzięki powstaniu zespoleń z tętnicami lędźwiowymi międzyseg-mentalnymi piątymi, przechodzącymi bocznie i po stronie grzbietowej przewodów śródner-czowycb. Parzyste tętnice segmentalne brzuszne łączą się ze sobą i ulegają redukcji, tworząc środkowe tętnice jelita przedniego (gałęzie przełykowe i pień trzewny), jelita środkowego (t. krezkowa górna) i jelita tylnego (t. krezkowa dolna). Grzbietowe zespolenia trzew-nc tworzą tt. żołądkowe-sieciowe i trzustkowo--dwunośtnicze oraz inki {arcades) krezkowe. Zespolenia brzuszne tworzą tt. żołądkowe i t. wątrobową. Z odgałęzień międzysegmental-■ nych grzbietowo-brzusznych powstają tt. międzyżebrowe. podżebrowe i lędźwiowe oraz początkowe odcinki tętnic kończyn. Wśród podłużnych zespoleń somatycznych i ich pochodnych wyróżnia się tt. zapoprzeczne (tt. głębokie karkowe), tt. zażebrowe, (większość tętnic kręgowych),- tt. przedbtaszkowe i zaśrodkowe (gałęzie rdzeniowe), tt. przed-żebrowe (tt. szyjne wstępujące, tt. międzyżebrowe najwyższe) i tt, brzuszne (tt.¹ piersiowe wewnętrzne oraz tt; nadbrzuszne górne i dolne). Boczne gałęzie segmentalne tworzą tt, nad-

Łuki aorty

p_L^_D    CZŁOWIEK DO

..............T. siyjra wewnętrzna

BOSt Y_.&| i    jJ

PLAN

podstawowy

XJ    ■■■■*'!. szyjna zewnęlw.na .*^łT’

T, szyjna wjpólna .....

i. podohojczykowa

pFtń r £mi i e mi c> głowowy '

Wiązadło letnicze......    ■'■

Worek sortowy    ^vi;-.l

III    luk sorty    '*' ^ft^ '^>L'*

IV    luk aorty VI luk Aorty Anrla gribieiowa

(Ha podMswiC rycin 1. 2 f 3 podartych przez A. Uarr/ego w Anal. Rec. 111, Sir. 222. 226, 727) T Ę T N f C £ SEGMENTALNE f PODŁUŻNĄ ZESPOLENIA    ___^

T. npoprzecziu

Grzbietowo -boczna [somatyczna    gJJ

.►idąca da^sbrnaloplouty i cewy nerwowej t^l międzysegmenlalna)

^T ttZBwna boczna /    ¹

_X\\ dochodząca do pochody"-"    nych rnczodarmy poś ■

tednie) (t. segmctualna)

i .    ........V / v    ■,

T. przedblflszkowa    ₄    \

T. pizedzebrowa /^łSJ \

T i«eb*owa T_r zarodkowa

Aorty grzbietowe    ^ ./ T, trzewna brzuszna

T. Uzewna brzuszna Idąca ^!1__-    _

do pęcherzyka żółtkowy    ^T' ^omaiyczna bmrszna

[elita i ich pochodnych (t. scgmentalna)

' T. [rzewna grzbietowa

Odmijmy aorty

ŁUK A0HTY T.POUOBOJCZYKOWA PRAWA CitSNI T GŁÓWNEJ

Przemyk i tchawica mogą ulec zaciśnięciu przez p krrSciefi naczyniowy

nerczowe, U. dochodzące dó gruczołów plcio- Międzymózgowie i śródmuzgowie zaopntrywa wych oraz U. przeponowe i nerkowe.    ^; ne są przez końcową gałąź ogonową, z której

Rozwijający się mózg- pokryty jest przez    powstają l. łącząca tylna i t. mózgowa tylna

sploty naczyń włosowatych zaopatrywanych    oraz t, dolna przednia móżdżku. Tętnice tyio-

w krew przez t. szyjną wewnętrzną. Odgałęzia-    mózgowia i rdzenia różnicują się z podłużnych

jąca się od niej pierwotna tętnica szczękowa, splotów zaopatrywanych w krew przez przed-zsopatrujo przodomózgowte, później jednak ro- śegmentaine odgałęzienia t, szyjnej wewnęlrz-!ę tę przejmuje róstralna gałąź końcowa t, szyj- nej i przez gałęzie rdzeniowe tętnic międzyseg-noj wewnętrznej,' z której powstają tętnice mentalnych.    .

mózgu przednie j środkowe i t. naczyniówkowa. I.