skanuj0024

Po przekroczeniu tej granicy na wykresie widać niewielki odcinek, gdzie wzrost deformacji jest szybszy. W pewnym momencie, dla materiałów mających wyraźną granicę plastyczności, zauważyć można zatrzymanie się wskazówki siłomierza, a nawet spadek siły obciążającej przy szybszym wzroście odkształcenia. Zjawisko to obserwować można na wykresie ściskania (punkt B). Naprężenie odpowiadające punktowi B wykresu nazywamy wyraźną granicą plastyczności. Dla materiałów nie mających wyraźnej granicy plastyczności wyznacza się umowną granicę plastyczności na podstawie próby ścisłej. Siłę P_{e0 2}, która stanowi podstawę do określenia umownej granicy plastyczności, wyznacza się z wykresu P —f(Al) sporządzonego na podstawie pomiaru skróceń lub określa się ją metodą kolejnego obciążania i odciążania próbki.

Zwiększenie siły obciążającej po przekroczeniu granicy plastyczności powoduje coraz silniejsze pęcznienie próbki, objawiające się stałym wzrostem przekroju poprzecznego. Krzywa wykresu ściskania szybko zaczyna wzrastać i asymptotycznie dąży do prostej poprowadzonej równolegle do osi obciążeń, w punkcie odpowiadającym skróceniu równemu pierwotnej wysokości próbki.

Mimo spłaszczenia próbki „na plasterek” nic widać na niej oznak zniszczenia (rys. 3.3). Tylko w niektórych przypadkach (przy niedostatecznej plastyczności)

Rys. 3.3

na powierzchni bocznej próbki pojawiają się drobne rysy. Przyczyną tych pęknięć są często naprężenia rozciągające, a nie ściskające, które powstają wskutek przyjmowania przez próbkę kształtu beczkowatego. Pęknięcia te nie mogą być podstawą do oznaczenia wytrzymałości na ściskanie. Ponieważ próbki z metali plastycznych nic ulegają zniszczeniu (rozkruszeniu), wytrzymałości na ściskanie dla tych materiałów nie określa się. Próbę ściskania metali plastycznych przerywa się najczęściej z powodu wyczerpania zakresu maszyny wytrzyma-łościowei.

47