skanuj0035

4.    Ułożyć próbkę na podporach przy nieco odchylonym wahadle młota. Przy układaniu próbki na podporach należy pamiętać o prawidłowym położeniu karbu (patrz rys. 4.1), dosunięciu próbki do podpór oraz sprawdzeniu szablonem, czy oś karbu leży dokładnie w środku między podporami. Przesunięcie osi karbu powoduje otrzymanie większej udamości niż ją w rzeczywistości ma badany materiał.

5.    Unieść wahadło młota do położenia wyjściowego i zablokować w tym położeniu.

6.    Zwolnić wahadło młota z zaczepów (wahadło opadając powoduje złamanie próbki).

7.    Odczytać na skali 4 wartość pracy K J zużytej na złamanie próbki.

8.    Obliczyć z dokładnością do 1 J/cm² wartość udarności.

4.6. OPRACOWANIE WYNIKÓW

Oznaczenie udarności KC należy uzupełnić zgodnie z normą PN-79/H-04370 dodatkowymi symbolami wskazującymi typ próbki, początkową energię młota (w J), głębokość karbu (w mm) oraz szerokość próbki (w mm).

Dodatkowego oznaczenia udamości KC nie stosuje się w przypadku:

-    młota o początkowej energii ^ 300 J,

—    próbek o szerokości 6=10 mm i głębokości karbu 5 mm dla próbek w kształcie litery U, oraz głębokości 2 mm dla próbek z karbem w kształcie litery V.

PRZYKŁADY

KCU 100/2/7,5 oznacza udarność określoną za pomocą młota o początkowej energii K_max = 100 J, na próbce z karbem w kształcie litery U o głębokóści karbu 2 mm szerokości próbki 7,5 mm.

KCV oznacza udarność określoną za pomocą młota o początkowej energii K_max = 300 J, na próbce z karbem w kształcie litery V o głębokości karbu 2 mm i szerokości b = 10 mm.

W próbkach mogą wystąpić trzy rodzaje złomów, a mianowicie:

—    poślizgowy (rys. 4.7); próbka została zgięta, a pęknięcie nastąpiło po przekroczeniu granicy plastyczności, tj. już przy znacznych odkształceniach,

—    kruchy (rys. 4.8); próbka pękła nic ulegając odkształceniom plastycznym,

—    z rozwarstwieniem (rys. 4.9); wskazuje to na duży stopień anizotropowości materiału spowodowanej np. obróbką plastyczną lub na obecność zanieczyszczeń.

58