skanuj0185 (6)

drugiego rozwiązania jest stały nacisk czynnika na dławnicę przy zamkniętym zaworze. W praktyce w małych zaworach, pracujących przy niewielkich ciśnieniach, stosuje się nacisk pod grzybek, natomiast w dużych zaworach — — nacisk na grzybek.

W bardzo dużych zaworach oraz w zaworach o dużym ciśnieniu (przy obciążeniu wrzeciona siłą powyżej 50 kN), w których nacisk czynnika działa na grzybek, stosuje się zawory odciążone — częściowo lub całkowicie, ułatwiające otwieranie zaworu. W zaworze częściowo odciążonym (rys. 8.14a) grzybek odciążający (mały) może być umieszczony wewnątrz grzybka głównego. Otwarcie małego grzybka powoduje spadek ciśnienia nad grzybkiem i umożliwia podniesienie grzybka głównego mniejszą siłą. W zaworze całkowicie odciążonym (rys. 8.14h) grzybek główny ma kształt dzwonu. Przy zaworze zamkniętym czynnik wpływa przez szczelinę między dzwonem o średnicy D_d i kadłubem do przestrzeni k; przepływ czynnika przez otworek w ścianie dzwonu umożliwia powolne wyrównanie ciśnienia wewnątrz i na zewnątrz dzwonu. Otwarcie małego grzybka powoduje szybki spadek ciśnienia wewnątrz dzwonu; następuje prawie zupełne wyrównanie ciśnienia nad i pod małym grzybkiem, a ciśnienie czynnika znajdującego się w przestrzeni k wystarcza do uniesienia dzwonu i otwarcia zaworu.

Zawory grzybkowe oraz większość ich elementów (kadłuby, wrzeciona, grzybki dławiki itd.) są znormalizowane. Podstawą ich doboru z norm jest średnica nominalna oraz ciśnienie i rodzaj czynnika.

Inne zawory zamykające i regulacyjne. Do małych przewodów D_n < 15 mm) stosuje się zawory iglicowe (rys. 8.15). Ze względu na tarcie między iglicą i gniazdem elementy te wykonuje się z materiałów odpornych na ścieranie i zatarcie.

Zawory zasuwowe (zasuwy) stosuje się przeważnie do przewodów o większych średnicach (D_n ^ 0,2 m). Zasuwy (rys. 8.16) nie nadają się do

185