85625 skanuj0034

Szczególnie ważne jest zapewnienie bezpieczeństwa mieszkańcom osiedli położonych przy drogach szybkiego ruchu. Ze względu na „rozciąganie się" zabudowy wsi i miast wzdłuż dróg, duża ilość posesji narażona jest na bezpośrednie sąsiedztwo drogi o dużym natężeniu ruchu.

Metodą, która, niestety, wymaga dużych nakładów finansowych, jest budowanie obwodnic wokół wsi i osiedli mieszkaniowych. Jednym ze sposobów na zmniejszenie uciążliwości życia w sąsiedztwie ruchliwych dróg jest także „uspokojenie” ruchu kołowego. Służą temu celowi różnorodne zakazy podawane w formie znaków drogowych i stosowania mandatów, a równocześnie wymusza się także zmniejszenie prędkości pojazdów poprzez stosowanie odcinków falistej nawierzchni, specjalne zakosy drogi, wysepki, przewężenia jezdni itp.

7.4. Zieleń przy drogach

7.4.1. Rola zieleni przydrożnej w ochronie środowiska

Jednym z czynników mających wpływ na ochronę środowiska i likwidację zanieczyszczeń powodowanych przez pojazdy jest zieleń, nazywana przydrożną i przyuliczną lub ogólnie komunikacyjną. Zalicza się do niej nie tylko obsadzenia lezdni i chodników, ale także drzewa na parkingach oraz przedogródki, tj. zieleń pomiędzy ulicą i ścianą budynku, przeważnie już na terenie prywatnym. Zieleń może tworzyć też większe lub mniejsze grupy rozplanowane swobodnie przy drogach w celu uniknięcia monotonii widokowej, szczególnie nużącej dla kierowców Zadaniem zieleni komunikacyjnej jest, poza ochroną przed zanieczyszczeniom środowiska, tłumienie hałasu oraz kształtowanie krajobrazu w sąsiedztwie dróg i autostrad.

I )rogi wiejskie od wieków obsadzane były drzewami, tworząc piękne aleje, któ-ii• prowadziły do dworów lub kościołów, a także łączyły oddalone folwarki i miejscowości. Wprawdzie nie było wówczas na drogach samochodów i uciążliwych dla otoczenia spalin, zieleń jednak chroniła drogi od kurzu, od zawiei śnieżnych, i/ucala cień i ozdabiała.

I)rogi obsadzano drzewami liściastymi, głównie lipami, jesionami, kasztanow-< .mu, niekiedy także owocowymi. W miarę rozwoju motoryzacji zmieniał się ich charakter, stawały się traktami o silnym natężeniu ruchu, ze znacznym udziałem pojti/dów ciężkich, ciągników i maszyn rolniczych. Drzewa rosnące zbyt blisko drogi stają się elementem niebezpiecznym dla ruchu. Zdarza się, że ulegają wycinaniu fragmenty obsadzeń i starych alei, szczególnie przy modernizacji skrzyżowań czy poprawianiu łuków drogi.

I ^Jomimo to, że substancje gazowe ze spalin i pyły wydzielane przy eksploatacji dróg działają niekorzystnie na rośliny znajdujące się w pobliżu uczęszczanych dióg, sadzenie drzew i krzewów jest tam bardzo pożądane.

Dla drzew szczególnie szkodliwe są związki siarki, sadze, pyły l kurz osadzająca się na liściach, co powoduje nie tylko chemiczne, ale i rnnchanlt /no uszkodzenia. Zanieczyszczenie powietrza hamuje wzrost dr/ow i du!onmi|n korony przez „spłaszczanie” górnych części. Substancjo loksyc/no zo spalin łgo/g się / wodą (mgły, deszcz) i oddziałują szkodliwie n.i rośliny Drzciwn Iglaclo pr/n/ to, że dłużej niż jeden sezon utrzymują swoje igły, narażone są bardziej na d/lalanlo zanieczyszczeń.

Do obsadzeń ulic i dróg należy dobierać gatunki drzew i krzewów odporne na zanieczyszczenia atmosfery i gleby, najlepiej takie, które są typowe dla danego rejonu. Przeważnie stosuje się formy naturalne, niestrzyżone. Torowiska oddziela się od jezdni żywopłotami niskimi, skarpy umacnia krzewami silnie ukorzeniony mi, zaś z gęstych krzewów tworzy się bariery przeciwśnieżne.

Odpowiednio zaprojektowane i utrzymywane pasy zieleni izolacyjnej chronią środowisko przed hałasem, skażeniem powietrza, gleby i wody, dają możliwość chronienia się zwierząt, stanowią ostoję dla ptaków. Korzenie drzew i krzewów umacniają skarpy, chronią drogę przed zaspami śnieżnymi, a także pozwalają przeprowadzić drogę bez uszczerbku dla krajobrazu.

7.4.2. Warunki stosowania zieleni izolacyjnej przy drogach

Dawne obsadzenia dróg miały charakter rzędów drzew sytuowanych po oby dwu stronach jezdni w obrębie korony drogi. W miarę rozwoju motoryzacji, di/o wa zaczęto sadzić poza koroną po zewnętrznej stronie rowów.

Ażeby zapewnić wystarczające warunki wegetacji należy stosować par. /Inlmil szerokości co najmniej 3,0 m dla rzędu drzew lub żywopłotów. Drzewa powinny być tak dobrane i usytuowane, ażeby nie powodowały niszczenia nawlw/olml drogi oraz nie utrudniały użytkowania chodników przez pieszych, w szo/ogólnom i przez osoby niepełnosprawne. Istotne jest zachowanie prawidłowych odlnglońi i drzew od lica murów, torowisk, skarp itp. (rys. 20).

Przy projektowaniu zieleni przyulicznej należy również uwzględniać pr/nblog instalacji podziemnych i napowietrznych. Szczególnie źle na system koi/milowy wpływa bliskość przewodów gazowych, zaś linie energetyczne prowadzono im słupach wymuszają niszczenie koron drzew przez nieestetyczne i szkodliwo wy cinanie gałęzi (rys. 22). Ze względu na bezpieczeństwo użytkowników drogi, o w szczególności dla zapewnienia odpowiedniej widoczności należy zachować od stęp zieleni od wewnętrznej strony przy zakrętach i na skrzyżowaniach nlo mnloj szy niż 2,5 m od krawędzi jezdni (rys. 23). W przekroju poprzecznym drogi nałoży zachować odpowiedni prześwit do konarów i liści drzew. Dokładne odległości określają Załączniki 1 i 2 do Rozporządzenia z 1999 r. [19], w których podano ag schematy skrajni i warunki widoczności na skrzyżowaniach i zjazdach. Wysokości wolnej przestrzeni nad drogą, czyli skrajnia drogi liczona od nawierzchni jnzdnl wynosi w zależności od klasy drogi:

•    droga    klasy A, S lub GP ....................................................................... 4,/iii,

•    droga    klasy G lub Z ............................................................................ 4,6 m,

•    droga    klasy I lub D................................................................................ 4,B m,

•    chodniki i ścieżki towarowo .................................................................. 7,5 iii

/l