84424 Skan69

68    V. Pisanie pracy

Co drugie rozwiązanie jest bardziej praktyczne, zwłaszcza w pracach obszerniejszych. Numerujemy wtedy przypisy od początku w każdym nowym rozdziale.

Wykorzystywane w przypisach skróty najczęściej potrzebne są w sytuacjach ponownego wskazywania tej samej publikacji. Nie ma potrzeby, aby jeszcze raz podawać pełną notę bibliograficzną. Wystarczy dokonać pewnych skrótów, z tym że istnieje kilka sposobów poprawnego skracania not bibliograficznych. Oto przykłady:

¹ C. Kosikowski: Wolność gospodarcza..., s. 37.

¹ C. Kosikowski: jw., s. 37.

¹ C. Kosikowski: op. cit., s. 37.

¹    C. Kosikowski: wyd. cy(., s. 37.

Pierwszy z przedstawionych sposobów ma tę przewagę nad pozostałymi, że nie wymaga zmiany formuły skracania wtedy, gdy cytujemy więcej, niż jedno dzieło tego samego autora. Są to dosyć częste sytuacje, w których w celu wskazania, o które opracowanie chodzi, musielibyśmy podać początek tytułu.

Przedstawione przykłady nie dotyczą sytuacji, kiedy wskazujemy pracę wspomnianą już w przypisie bezpośrednio poprzedzającym przypis aktualnie formułowany. Stosujemy wówczas jeszcze większy skrót i piszemy:

²    Tamże, s. 37.

¹    Ibidem, s. 37.

²    Ibid., s. 37.

Oczywiście reguła ta nie może być stosowana, jeśli we wcześniejszym przypisie wskazywano co najmniej dwie prace tego autora. Zwróćmy też uwagę na to, że w takim przypisie można nie podawać numeru strony, jeśli chodzi o tę samą, którą już wskazywano.

6. Rodzaje przypisów

W różny sposób można charakteryzować funkcje, jakie pełnią przypisy w' pracy o charakterze naukowym. Można opisywać je bardzo szczegółowo, jak to czyni K. Wójcik, wyliczając wspomniane funkcje:

1)    dokumentowanie pochodzenia cytatów i zapożyczeń cudzych myśli,

2)    wskazywanie na podobieństwa lub różnice własnych myśli w stosunku do innych,

3)    przytaczanie cytatów.

4)    przypominanie czytelnikowi pewnych informacji, gdzie indziej podanych,

5)    uzupełnienie treści tekstu pracy,

6)    zwrócenie uwagi na inne wyniki badań,

7)    dodatkowe objaśnienie własnych myśli,

8)    objaśnianie nieznanych pojęć,

9)    podawanie innych informacji, których umieszczenie w tekście głównym zakłóciłoby tok rozumowania¹⁸.

Można też spojrzeć na znaczenie przypisów w tekście bardziej syntetycznie i, tak jak to czyni J. Boć, wymienić tylko trzy pełnione przez nie funkcje:

1)    wskazywanie źródeł wykorzystywanych informacji, poglądów, stanowisk itp.,

2)    wzbogacanie tekstu zasadniczego dodatkowymi informacjami,

3)    ukazywanie w różny sposób, np. polemiczny, złożoności tematu, poglądów, okoliczności itp.'⁹.

Operowanie odnośnikami służy różnym celom, dlatego często pisze się o różnych rodzajach przypisów. Najczęściej wyróżnia się przypisy źródłowe (zwykłe i rozszerzone), odsyłające, polemiczne, dygresyjne²⁰.

A. Przypisy źródłowe zwykłe są to najprostsze, a często i najkrótsze z przypisów, wskazują tylko źródło pochodzenia cytatu, informacji, opinii, danych liczbowych itd. Oto kilka przykładów:

¹    H. Leszczyna: Hermeneutyka prawnicza. Rozumienie i interpretacja tekstu prawnego, Warszawa 1997, „Oficyna Naukowa”, s. 54.

²    Tamże.

Art. 4 pkt 2 ustawy z 21 stycznia 1999 r. o sejmowej komisji śledczej (Dz.U. nr 35, poz. 321).

¹⁶ K. Wójcik: Pisze pracę..., s. 113, 114.

¹⁹ I- Boć: Jak pisać pracę magisterską, Wrocław 1995, s. 31, 32.

²⁽¹ Tak tn.in. J. Orczyk: Zarys metodyki pracy umysłowej, Warszawa 1984, s. 72.