76 V. Pisanie pracy
rozdziałach. Nie może też być szczegółowym spisem wszystkich wniosków zebranych z całej pracy. Z drugiej strony nie może upodabniać się do zwykłych rozdziałów pracy. Nie powinno się w nim po raz pierwszy podejmować krytyki czy polemiki z cudzymi poglądami, tak jak nie powinno być w nim powtórzeń wcześniejszych fragmentów tekstu. Z Zakończenia ma wynikać, czy na wszystkie postawione pytania udzielono w pracy odpowiedzi. Zakończenie — radzi G. Sobis — musi być zwięzłe, tak „aby czytający mógł je zachować w pamięci”; jego forma „zależy od tematu i osobistego smaku autora”30.
Zauważmy na koniec, że w Zakończeniu, poza odniesieniem się do problemów postawionych wcześniej, mogą znaleźć się też uwagi o kwestiach nierozstrzygniętych w pracy, a nawet w niej niepodjętych. Chodzi o problemy, które pozostały otwarte, a wiążą się ściśle z problematyką rozprawy. W.P. Zaczyński pisze: „Często w zakończeniu wskazuje się na plany możliwych obszarów przyszłych badań, które są rzeczową konsekwencją prób opisanych w danej pracy. Formułowanie w pracy nowych przypuszczeń, które wynikają z już przeprowadzonych badań, jest godne polecenia, bo może być uznane za autentycznie twórczą postawę autora danej pracy [,..]”31.
-*0 H. Sobis: Wskazówki techniczne dla piszących prace dyplomowe i magisterskie, Wrocław 1983, s. 9.
11 W.P. Zaczyński: Poradnik autora prac seminaryjnych, dyplomowych i magisterskich, Warszawa 1995, s, 52.
Rozdział VI
O części wymagań redakcyjnych, tych najważniejszych, bo pozostających w bezpośrednim związku z wymaganiami co do treści pracy, była już mowa wcześniej. Chodzi o takie kwestie, jak konstrukcja rozprawy i struktura tekstu, sposób korzystania z przypisów i cytatów1. Jednak na ogólną ocenę pracy składa się wiele innych elementów o charakterze redakcyjnym, takich jak np. wygląd strony tytułowej, sposób rozmieszczenia tekstu na stronie, a nawet krój i wielkość czcionki. Wszystkie te z pozoru drobne kwestie mają jednak wpływ na ogólną ocenę pracy. Forma redakcyjna — pisze J. Boć — „nie jest walorem drugorzędnym. Możliwie daleko posunięta dbałość w tym względzie jest nie tylko przejawem właściwej realizacji jednego z warunków otrzymania dyplomu, ale także probierzem osobistego stosunku do jakości własnej pracy dyplomowej”2.
Pracę dyplomową tworzy tekst w postaci wydruku komputerowego. Jego pierwszą stronę stanowi karta tytułowa, której wzór przedstawiany jest często studentom przez poszczególne dziekanaty. Na pewno musi znaleźć się na takiej stronie nazwa szkoły, miejscowość i rok przedstawienia pracy, imię i nazwisko autora oraz promotora. To ostanie często w postaci formułki: „Praca magisterska przygotowana pod kierunkiem...”, niekiedy ze wskazaniem katedry, w której została przygotowana. Zwykle wymaga się też wskazania kierunku i rodzaju studiów. Już przy opraco-
Zob. uwagi w rozdz. II pkt 6 i rozdz. V piet 2.
J. Boć: Jak pisać pracę magisterską, Wrocław 1995, s. 6.