86
87
W drugiej części pomiaru pływak zanurzamy całkowicie w badanej cieczy. Oczywiście wcześniej należy go dokładnie wysuszyć, aby nie ingerować w jej skład. Zawieszając odpowiednie koniki na haczykach (podobnie jak w poprzednim pomiarze) odczytujemy wartość A2, która określa masę cieczy wypartej przez pływak. Jej gęstość wyliczamy ze wzoru:
gdzie -gęstość wody destylowanej.
2.4. Wyznaczanie gęstości cieczy przy użyciu piknometru
Piknometr jest specjalnym naczyniem szklanym zaprojektowanym do pomiarów gęstości cieczy i niewielkich ciał (rys.3a). Pomiar gęstości cieczy przy użyciu piknometru jest bardzo prosty. Należy wyznaczyć masę pustego piknometru (mi), piknometru z wodą destylowaną (m2), piknometru z badaną cieczą (/713). Następnie korzystając ze wzoru (9) wyznaczamy gęstość badanej cieczy:
m w3 - ml m2-mx P„
(9)
gdzie: to gęstość wody destylowanej, V - objętość piknometru, m - masa
badanej cieczy.
W budowie piknometru zwrócono szczególną uwagę na izolację termiczną jego wnętrza. Z tego powodu ścianki wykonano z podwójnej warstwy szkła. Dodatkowo piknometr wyposażony jest w korek z termometrem, co umożliwia pomiar temperatury cieczy. Umieszczony z boku kanalik przelewowy pozwala zachować stałą objętość cieczy wypełniającej wnętrze piknometru. Przy pomiarach z użyciem piknometru należy zwrócić uwagę, aby cała objętość piknometru wraz z kanałem przelewowym była wypełniona cieczą. W czasie pomiaru piknometr powinien być zatkany korkiem. Nie należy czynić tego zbyt silnie, aby nie uszkodzić szklanych elementów. Nie należy także zbyt długo przetrzymywać piknometru w dłoniach, by nie zmienić temperatury wypełniającej go cieczy.
2.5. Wyznaczanie gęstości ciał stałych przy użyciu piknometru
Używając pikąometru do pomiaru gęstości ciał stałych należy zważyć badaną próbkę w powietrzu {m\), zważyć piknometr wypełniony wodą (m2) oraz piknometr wypełniony wodą z badanym materiałem (W3). Masa wody wyparta przez ciało z piknometru jest równa : {mi+mj) - my. Objętość wypartej wody V jest równa objętości badanego ciała i można ją wyznaczyć znając gęstość wody Pw i jej masę:
V =
ml+m2- m3 P*
Otrzymujemy zatem na gęstość badanej substancji następujący wzór:
m m
••Pw
Ciała stałe mierzone tą metodą nie mogą rozpuszczać się w wodzie i być higroskopijne.