skanuj0045

Rysunek 5.3 przedstawia oglądaną przez okular lupy skalę oraz średnicę odcisku, która w tym przypadku wynosi d — 3,1 mm.

W nowoczesnych aparatach Brinella (to samo dotyczy aparatów Vickcrsa) układ pomiarowy średnicy odcisku stanowi integralną część aparatu. Konstrukcja układu pomiarowego pozwała - bez zmiany położenia próbki, a tym samym odcisku — na pomiar jego średnic w dwóch wzajemnie prostopadłych kierunkach. Ślad odcisku jest przenoszony — przez układ optyczny — w powiększeniu na ekran, na którym zaznaczone podziałki pozwalają na odczytanie średniej' odcisku z dokładnością do 0,01 mm. Sprzężona z tymi skalami śruba mikromctryczna pozwala na zwiększenie dokładności odczytu do 0.001 mm (patrz rys. 5.4).

Na podstawie rys. 5.4 objaśniono zasadę odczytu średnicy odcisku wykonanego kulką o średnicy 2,5 mm przy obciążeniu silą F - 1837,5 N i przy powiększeniu widocznego na ekranie obrazu odcisku 10 razy.

—    ślad odcisku obejmuje 12 dużych kresek, między którymi odległość wynosi 0,1 mm, a więc łącznie otrzymujemy 1,2 mm:

—    kreska zerowa znajduje się za czwartą kreską skali wyznaczającej setne części milimetra (0,04 mm);

—    trzecia kreska mikromierza pokrywa się z jego kreską zerową, a więc odczytujemy 0,003 mm.

Średnica odcisku wynosi więc d = 1,243 mm.

5.3.4. Zapis pomiaru

Twardość obliczoną według wzoru (5.1) zapisuje się bez dodatkowych objaśnień, jeżeli pomiar był wykonany przy użyciu kulki o średnicy = 10 mm, sile nacisku F = 29400 N (3(XX) kG) i czasie trwania nacisku t = 10    15 s.

Za liczbą określającą twardość należy postawić symbol HB (twardość Brinella), np. 510HB.

Jeżeli warunki pomiaru były inne niż wyżej wymienione, wymagane jest podanie za symbolem HB warunków pomiaru, np. 601 HB 5/7355/30. co

68