str 5

rozwijająca została odpowiednio dobrana. O przydatności rozpuszczalnika do rozwijania chromatogramu decyduje jego polamość, czyli powinowactwo z adsorbentem. Zaadsorbowana substancja ulega pod wpływem rozpuszczalnika desorpcji tylko wówczas, gdy ten ostatni wykazuje większe powinowactwo z adsorbentem niż substancja. W przytoczonym poniżej szeregu eluotropowym Troppego (tab.l) rozpuszczalniki uporządkowane są według wzrastającej zdolności (polamości) wypierania (desorpcji) zaadsorbowanej substancji z powierzchni polarnego adsorbenta.

Tabela nr 1

Szereg eluotropowy Troppego

Tetrahydrofuran

Octan etylu

Aceton

Butanol

Propanol

Etanol

Metanol

Woda

Kwas octowy

Eter naftowy Heksan Cykloheksan Tetrachlorek węgla Trichloroetylen Benzen

Dichlorek metylenu Chloroform Dioksan Eter dietylowy

Rozwijanie chromatogramu odbywa się w szczelnie zamkniętej komorze, do której wlewa się fazę rozwijającą w takiej ilości, aby utworzyła warstwę o grubości 3 mm na dnie komory. W przedstawionej na rys. 4. komorze chromatograficznej płytka rozwija się najczęściej stosowaną techniką wstępującą. Rozwijanie przerywa się w momencie, gdy czoło fazy ruchomej znajduje się w odległości 5 mm od górnego brzegu płytki. Wówczas wyjmuje się płytkę z komory, zakreśla igiełką czoło fazy rozwijającej i suszy płytkę na powietrzu lub strumieniem ciepłego powietrza. W przypadku barwnych substancji, chromatogramy przedstawiają się w postaci barwnych plam, w różnej odległości od linii startu. Chromatogramy substancji bezbarwnych można wywołać przez naświetlanie płytek promieniami nadfioletowymi, traktowanie ich parami jodu lub spryskiwanie odpowiednimi odczynnikami (np. stęż. kwasem siarkowym, roztworem nadmanganianu potasu lub dwuchromianu sodu w kwasie siarkowym i in.) i kolejne ogrzewanie w temperaturze około