s

niu białka w zbyt małych ilościach lub o niskiej jakości, czynność komórek ulega upośledzeniu, manifestującym się zwiększeniem podatności na zakażenia i choroby.

Stosowanie diety niskobiałkowej przez dłuższy czas hamuje wzrost, powoduje rozpad i zużycie własnych tkanek ustroju bez możliwości ich odnowy. Zastosowanie natomiast zbyt dużej ilości białka w diecie może być przyczyną gromadzenia się w nadmiarze produktów ich rozpadu (np. kwasu moczowego), wzrostu stężenia mocznika, potasu, fosforu we krwi, a jeśli nerki są niewydolne - zakwaszenia ustroju. Organizm człowieka nie ma możliwości tworzenia rezerw białka. Jego źródłem w stanach niedoboru w diecie są prawie wyłącznie mięśnie.

TŁUSZCZE - wydajne źródło energii

Tłuszcze mogą być gromadzone w ustroju pod postacią tkanki tłuszczowej, której ilość waha się znacznie pomiędzy poszczególnymi ludźmi. Tłuszcze występują zasadniczo w dwóch postaciach różniących się od siebie budową kwasów tłuszczowych. Nasycone kwasy tłuszczowe zawarte są przede wszystkim w tłuszczach i produktach zwierzęcych - maśle, smalcu, boczku, mięsach, wędlinach, śmietanie i tłustych serach. Nienasycone kwasy tłuszczowe zawarte są w tłuszczach roślinnych w olejach słonecznikowym, sojowym, kukurydzianym, rzepakowym i w oleju rybim.

Uważa się, że tłuszcze nienasycone są zdrowsze i one powinny przeważać w diecie.

Niedobór niezbędnych kwasów tłuszczowych w diecie może być przyczyną obniżonej odporności oraz licznych chorób skóry i naczyń krwionośnych, jednym z podstawowych tłuszczów gromadzonych w ustroju jest cholesterol. Jest on głównie zawarty w produktach zwierzęcych: maśle, słoninie, wędlinach, tłustym nabiale, żółtkach jaj, móżdżku, majonezie - ale także w oleju palmowym i maśle kokosowym.

Nadmiar cholesterolu w organizmie przyspiesza procesy miażdżycowe.

WĘGLOWODANY - źródło energii i ciepła

Węglowodany są źródłem energii i ciepła, i są niezbędne do metabolizowania innych składników odżywczych, takich jak białka i tłuszcze. Z praktycznego punktu widzenia węglowodanami są głównie: skrobia (wielocukier), glukoza (cukier prosty) i sacharoza (dwucukier, cukier spożywczy).

Skrobię spotykamy w wielu produktach spożywczych - pieczywie, przetworach mącznych i zbożowych, ryżu, ziemniakach, warzywach okopowych i jarzynach. Skrobia tworzy główną masę pokarmową i wraz z błonnikiem korzystnie wpływa na aktywność ruchową jelit, właściwe trawienie i for-

15